Sardonyx

Sardonyx (Gr. sardonux), ook gespeld Sardonix, is een harde edelsteen, een witte tot oranjerode en roodbruine variëteit van de Agaat, een meerkleurige steen.

Sardonyx. Foto: Adrian Pingstone^[1] 

August Dächsel omschrijft de kleur aldus: "bleke kleur als de nagel van een vinger, waar het vlees doorheen schemert".

De eerste maal wordt de steen in de Bijbel genoemd in Gen. 2:12. Hij werd gevonden in het land Havila, waarvan gezegd wordt: 

Ge 2:12 En het goud van dit land is goed; [ook] is er balsemhars en de [edel]steen onyx.
(HSV)

In het Nieuwe Testament wordt de Sardonyx op één plaats genoemd, in Opb. 21:20, als het vijfde fundament van het Nieuwe Jeruzalem. In het Grieks staat er 'Sardonux'.

Opb 21:19 De fundamenten van de muur van de stad waren met allerlei edelgesteente versierd. Het eerste fundament was jaspis, het tweede saffier, het derde chalcedon, het vierde smaragd,
Opb 21:20 het vijfde sardonyx, het zesde sardius, het zevende chrysoliet, het achtste beril, het negende topaas, het tiende chrysopraas, het elfde hyacint, het twaalfde amethist.
(TELOS)

Enkele vertalingen, onder meer de Herziene Statenvertaling, vertalen door 'Onyx'.

In het Oude Testament wordt 'Sardonix' door de Statenvertaling gebruikt voor het Hebreeuwse woord 'Shoham'. Verscheidene vertalingen, waaronder de Herziene Statenvertaling, hebben 'onyx'. Sardonyx en Onyx zijn verwant, beiden zijn variëteiten van Agaat.

De Sardonyxsteen heeft witte en roodbruine lagen. Sard = roodbruin. Onyx = oorspronkelijk in het Grieks 'vingernagel, klauw'. De steen Onyx heet in het Grieks naar de vingernagel om de kleur roze met witte strepen, de kleur van de doorschijnende vingernagel.

Oorspronkelijk was de steen Sardonyx uit Sardinië of uit Sardes, de hoofdstad van Lydië, afkomstig. In de oudheid maakte men uit gebrand sardonyx grote vazen, zegels en cameeën.