Eerbare kleding

Eerbare kleding is kleding die ordelijk, net, fatsoenlijk, welvoeglijk (betamelijk, passend) en zedig is. Vrouwen wordt opgedragen zich te tooien met eerbare kleding.

1Ti 2:9 Evenzo [wil ik] dat de vrouwen zich tooien met eerbare kleding, ingetogen en bezonnen, niet met het vlechten van het haar of met goud of parels of kostbare kleren,
1Ti 2:10 maar met goede werken, wat bij vrouwen past die belijden godvrezend te zijn.
(HSV)

'Kleding'

De apostel spreekt van 'eerbare kleding'.

1Ti 2:9 Evenzo [wil ik] dat de vrouwen zich tooien met eerbare kleding, ingetogen en bezonnen, niet met het vlechten van het haar of met goud of parels of kostbare kleren,
1Ti 2:10 maar met goede werken, wat bij vrouwen past die belijden godvrezend te zijn.br> (HSV)

Het Griekse woord vertaald door 'kleding' of ‘gewaad’ (Statenvertaling) is καταστολη, katastole. Het komt in het Nieuwe Testament alleen in 1 Tim. 2:9 voor.

In de Septuagint, de oude Joodse vertaling van het Oude Testament, komt het voor in Jes. 61:3.

Jes 61:3 om aangaande de treurenden van Sion te beschikken dat hun gegeven zal worden sieraad in plaats van as, vreugdeolie in plaats van rouw, een lofgewaad in plaats van een benauwde geest, opdat zij genoemd worden eiken van de gerechtigheid, een planting door de HEERE, om Hem te verheerlijken. (HSV)

De Statenvertaling, Herziene Statenvertaling, NBG51 vertalen het woord in Jes. 61:3 door ‘gewaad’; de NBV2004 door ‘kledij’; de Willibrordvertaling door ‘kleed’.

Het woord katastole komt van het werkwoord καταστελλω, katastelloo. Volgens het Grieks – Nederlands Lexicon (onderdeel van de Online Bible) betekent katastelloo: 1) laten zakken, of 2) stillen, doen bedaren. Dit werkwoord komt op twee plaatsen in het Nieuwe Testament voor:

Hnd 19:35 Nadat nu de stadsschrijver de menigte had gekalmeerd, zei hij; Mannen van Efeze, wie is er toch onder de mensen die niet weet dat de stad van de Efeziers tempelbewaarster is van de grote Artemis en van het beeld dat uit de hemel is gevallen?
Hnd 19:36 Daar dan deze dingen niet tegen te spreken zijn, moet u zich rustig houden en niets overijlds doen.
(TELOS)

Het afgeleide woord katastole betekent volgens het genoemde Grieks – Nederlands Lexicon dan ook “rustige, fatsoenlijke houding of kleding”. Volgens sommige uitleggers gaat het in 1 Tim. 2:9 om de bescheiden, stille houding, die mede uit de kleding blijkt; volgens anderen bedoelt Paulus de kleding zelf.

'Eerbaar'

“Eerbare kleding” staat er. “Eerbare” is de vertaling van het Griekse woord kosmioo (κοσμιω). Door dat woord vertalen de Statenvertaling, de Herziene Statenvertaling, de Lutherse vertaling. De Statenvertaling:

1Ti 2:9 Desgelijks ook, dat de vrouwen, in een eerbaar gewaad, met schaamte en matigheid zichzelven versieren, niet in vlechtingen [des] [haars], of goud, of paarlen, of kostelijke kleding; (SV)

Het Griekse woord blijkt echter lastig te vertalen. Andere vertalingen hebben: ‘waardige’, ‘sierlijke’, ‘zedige’, ‘stemmige’, ‘passende’, ‘netjes’, ‘betamelijk’. De diverse vertalingen spreken elkaar niet tegen, maar brengen een eigenschap van de zodanige kleding naar voren.  

Richtlijnen

Kledingwijze bij leerbedrijven “Bedrijven willen niet dat mbo-leerlingen een stage bij hen volgen als hun kleding niet deugt. Dat wil zeggen: een naveltruitje, een korte broek of heel lage heupbroek zijn taboe bij 60 procent van de praktijkopleiders. Ook een petje of zonnebril wijzen zij af. Dit blijkt uit onderzoek van het kenniscentrum ECABO onder 1600 praktijkopleiders van leerbedrijven." (Nu.nl, nieuwsbericht uit november 2005) Eerbaar = Lang + Losjes + Lagen "Onlangs leerde een medechristen mij een waardevolle vergelijking voor bescheidenheid [in kleding]. De 3 L's: LANG, LOSJES en LAGEN. (...) Wat zou er gebeuren als we de vergelijking naar onze garderobe brachten?" (Jane Martin, 2013)

Kleding heeft de functie om het lichaam te bedekken. Kleding is gegeven om te verhullen en niet om te onthullen. Een gelovige vrouw moet van haar lichaam daarom niet meer tonen dan waardig of zedig is. Laten de vrouwen en meisjes zich zo kleden dat ze geen aanleiding geven tot zondige en overspelige gedachten. 

Het is ook verstandig bij de kledingkeuze rekening te houden met de gelegenheid waar je je zult ophouden (werk, feest, sollicitatiegesprek, kerkelijke samenkomst, thuis, enz.). 

Wat de lengte van rok of jurk betreft, gaf Henriette Kuiper, de dochter van de bekende Abraham Kuyper, ooit de volgende goede raad aangaande de roklengte: „Wie een japon of blouserok koopt neme toch eerst de zitproef. Zo dikwijls is een rok niet te kort, als men staat of loopt, maar wórdt hij tekort als men gaat zitten, en de rok optrekt tot boven de knieën soms. Men vrage aan de verkoopster een stoel, en ga daarop, met de rok aan, voor een lage spiegel zitten. Dan kan men zelf zien, of de rok, bij 't zitten, eerbaar blijft of oneerbaar wordt". Veel wereldse vrouwen dragen korte rokken, 'mini-rokken'. Het dragen van minirokken kwam in de jaren '60 van de 20e eeuw op, al werden de eerste minirokken al in de jaren '30 gezien. 

Hoe open of laag de hals? Zorg dat de borstspleet bedekt blijft. En neem de bukproef: als ik buk, geef ik dan inkijk? 

Zorg dus dat de rok of jurk lang genoeg en de kraag hoog genoeg is. Wees 'lang van stof' en 'hoog van inzicht'. 

Kleding die meer of minder losjes gedragen wordt, verhult de vrouwelijke lichaamslijn. Strakke kleding daarentegen doet de vrouwelijke vormen, de vrouwelijke lijn, uitkomen. Het is beter terughoudend, ingetogen te zijn en niet (te) strakke kleding te dragen. 

Het is beter God te behagen dan bij de wereld in de smaak te vallen.  

Voorbeelden

Bloggers

Hieronder enkele voorbeelden van eerbare kleding getoond door vrouwen die regelmatig over het onderwerp schrijven op internet:

• 
• 
• 
• 
• 

Hierboven: voorbeelden van Caroline Allen. Gebruik van de foto's is met haar toestemming. Over eerbare kleding schrijft zij op haar blog www.TheModestMomBlog.com.

• 
• 
• 
• 
• 

Hierboven: voorbeelden getoond door Olivia Howard en haar zus. Olivia heeft zich toegelegd op het ontwerpen / samenstellen van eerbare kleding (Eng. modest dress). Bron: FreshModesty.blogspot.nl. Gebruik van de foto's is met toestemming van Olivia Howard.

Modeshows

Hieronder voorbeelden uit modeshows die eerbare kleding tonen.

• 
• 
• 
• 
• 

Boven: modeshow georganiseerd door de internationale christelijke organisatie Pure Fashion (2007). Foto's door Ben Vigil.

• 
• 
• 

Boven: modeshow in Moskou (2008) georganiseerd door de Russisch-Orthodoxe Kerk. Opvallend is het dragen van hoofddoekjes.

Meer voorbeelden van eerbare kleding in verschillende tijden en culturen zijn te bekijken op de Pinterest borden (= prikborden met afbeeldingen) 'Eerbare kleding' en 'Eerbare bruidskleding'.

Oneerbare kleding

Paulus gaf zijn voorschrift aangaande kleding in een brief aan zijn medewerker Timotheüs, die in Efeze werkzaam was (1 Tim. 1:3). De heidense vrouwen in deze havenstad liepen er vaak oneerbaar bij. Teksten uit de klassieke Oudheid leren ons dat het ging om korte rokken, laag uitgesneden halzen en het benadrukken van de lichaamslijn. Gelovige vrouwen en meisjes behoren zich daarentegen eerbaar te kleden, kuis. 

Als oneerbaar, onwelvoeglijk, onnet, onwaardig kan de volgende kleding worden aangemerkt:

• vies
• slordig, slonzig
• kapot, stuk, gescheurd
• niet passend bij de gelegenheid

Het is duidelijk dat 'vies' relatief is. Wie werk doet waarbij als gevolg van de aard van het werk zijn kleren vies maakt, treft uiteraard geen blaam. En wie arm is, is licht 'armoediger' gekleed, dan wie rijk is.

Johannes de Doper droeg een kameelharen kleed en een leren gordel. De Heer Jezus zei van hem: 

Mt 11:8 Maar wat bent u gaan zien? Een mens in zachte kleren gekleed? Zie, zij die de zachte kleren dragen, zijn in de huizen van de koningen. (TELOS)

Bij vrouwen in het bijzonder kan kleding oneerbaar maken:

• te strakke kleding
• doorschijnende kleding, die bijvoorbeeld borsten en bovenbenen laten zien
• blote schouders
• lage hals, open blouse, decolleté
• naveltruitje
• minirok

Kledingvoorschriften voor de conferentiegangers We zijn als Heart Cry–team niet gewend om te spreken over kledingregels. Toch voelen we ons gedrongen om hierover iets met jullie te delen. We betreuren het dat de wereldse kledingstijl steeds meer ingang krijgt bij veel christengelovigen. Deze kledingstijl komt tot uitdrukking in 'uittekenende' kleding, waarbij lichaamsdelen ‘geaccentueerd’ in plaats van ‘bedekt’ worden. Uit het pastoraat en de gesprekken blijkt dat andere gelovigen hier moeite mee hebben. We willen nog eens benadrukken dat wij conferenties organiseren in een verlangen dat Gods tegenwoordigheid onder ons bemerkt zal worden; dat betekent ook Zijn heiligheid! We zijn met ziel én lichaam gekocht door God; ons lichaam is van Hem. Hij wil daarin wonen. Is dit ook het besef waarmee je je 's morgens kleedt? Denk je er dan ook aan dat jouw lichaam rein en heilig (apart gezet) is voor God en daarom voor anderen niet zichtbaar hoeft te zijn? Zorg dat je kleding een omlijsting is van je gezicht, wat stralen mag van de heerlijkheid van onze God. We willen jullie oproepen om de volgende Bijbelse kledingprincipes in acht te nemen: (1) Kleding heeft als doel het lichaam te bedekken en niet te accentueren (kuis, ingetogen; lees 1 Timotheüs 2:9-10). (2) Bedek je lichaam, zodat je geen struikelblok zult zijn voor anderen. Vaders en moeders, wilt u uw zonen èn dochters hierin ook onderwijzen? Bron: Stichting HeartCry, e-mail van 30 mei 2014 aan conferentiegangers.

Bij mannen:

• lage hals
• afzakbroeken
• bouwvakkersdecolleté: bovenkant van de bilspleet wordt zichtbaar bij het vooroverbuigen

Een groot deel van de Nederlandse vrouwen loopt er zomers nogal 'bloot' bij, schaamteloos en zedeloos. 

Niet-extreme voorbeelden van niet-(geheel) eerbare kleding zijn te vinden op het Pinterest bord Niet-eerbare kleding.

Vrij in kledingkeuze

Een gelovige is geroepen om vrij te zijn. Die vrijheid moeten wij echter niet gebruiken als een aanleiding voor het vlees. 

Ga 5:13  Want u bent geroepen om vrij te zijn, broeders; gebruikt echter de vrijheid niet als een aanleiding voor het vlees, maar dient elkaar door de liefde. (TELOS)

We zijn vrij in onze kledingkeuze en hebben onze persoonlijke vrijheid. Andere mensen mogen daar niet over heersen, noch mode-ontwerpers, noch medegelovigen noch de heersende cultuur.

Onze vrijheid is evenwel geen bandeloosheid, d.w.z. geen vrijheid van het vlees, die zich van God noch gebod iets aantrekt en de zonde dient. We zijn vrijgemaakt van de wet, de zonde, de wereld en om God en medemens in liefde te dienen.

We kunnen God welbehaaglijk zijn en in liefde dienen door Zijn geboden te doen. Wat betreft kleding heeft God door de apostel Paulus een voorschrift gegeven. Daarom is het goed na te denken over de toepassing ervan en elkaar op te wekken eerbaar en ingetogen te kleden. Is de kleding die ik hier in de winkel zie hangen eerbaar? Wil ik die dragen? Is het in overeenstemming met de wil van de Heer?

Eerbaar, saai en ouderwets

Eerbare kleding is geenszins hetzelfde als saai, ouderwets, oudbakken, 'truttig'. Meisjes, tieners en twintigers willen zich eigentijds ('modieus') kleden en hun eigen smaak volgen. Eerbaarheid kan heel goed samengaan met eigentijdse kleding, maar niet met alle kleding van deze tijd.  

Zie de talloze voorbeelden op het pinterestbord Eerbare kleding. 

Verschillen tussen christenen

Onder christenen is verschil van mening over de vraag of een rok van deze of lengte nog wel eerbaar is. Of een vrouw überhaupt een broek kan dragen? Of blote schouders in een trouwjurk aanvaardbaar zijn?

En ook tussen christelijke groeperingen bestaan verschillen in mening en kledingstijl. Gelovigen in de gereformeerde gezindte kleden zich in het algemeen netter en zediger dan gelovigen in evangelicale kringen. Voorbeelden van christelijke gemeenschappen waar eerbare kleding gewoon is zijn de doperse groeperingen van de Amish en Hutterieten. Een nog groter verband, de westerse kerk, kleedt zich - in het algemeen gesproken - 'bloter' dan de oosterse kerk. 

Bij verschil van mening is het goed naar de Schrift (in de eerste plaats) en naar elkaars argumenten te luisteren. Verder is het goed met elkaar rekening te houden, zeker als iemands geweten geraakt wordt. Een voorbeeld. Wie van plan is een kerkelijke samenkomst te bezoeken waar de vrouwen uit overtuiging een rok of jurk en geen broek dragen, doet er goed aan zich aan te passen en af te zien van het dragen van een broek. Want als je wel een broek draagt, val je onnodig op en leidt je anderen onnodig af. 

Jodendom

Tsnioes. De Joodse term voor bescheidenheid of ingetogenheid in houding, gedrag, voorkomen en kleding van mannen en vrouwen in hun onderling verkeer heet tsnioet oftsnioes (Eng. tzniut, tznius). De Talmoed leert orthodoxe Joden in hun kleding bescheiden te zijn.

Mannen hebben zich waardig te kleden. Orthodoxe mannen dragen een keppel (kipah). Rondlopen met een blote borst of in strakke broeken is ongepast. 

Vrouwen hebben zich te kleden zonder seksuele aandacht te trekken. Van sleutelbeen tot knie dient hun lichaam bedekt te zijn: borst, bovenarmen tot (en met) de ellebogen, bovenbenen tot en met de knieën. Orthodoxe vrouwen hebben mouwen die de ellebogen bedekken, en ze dragen rokken die de knieën bedekken. Een roksplit kan ongepast zijn, zodat men vaker schopplooien ziet. Broeken zijn verboden. 

Hoofdbedekking van de vrouw. Een getrouwde vrouw behoort haar hoofdhaar te bedekken. De hoofdbedekking van orthodoxe jodinnen is verscheiden. Sommige ultra-orthodoxe chassidische joodse vrouwen scheren hun hoofd en dragen een hoofddoek of tulband. De modern-orthodoxe vrouw draagt slechts een kleine bedekking op het haar of ze dragen een pruik die met het haar is samengevoegd.

Jurk. Ten aanzien van de jurk hanteren orthodoxen verschillende regels. Zij die vasthouden aan strikte regels van bescheidenheid - meestal de ultra-orthodoxen joden - dragen jurken en rokken die ruim over de knie vallen, panty's die geen huidskleur tonen en mouwen tot hun handpalm. De modern-orthodoxe vrouwen dragen vaak rokken tot aan de knieën, mouwen tot de elleboog en dunne panty's die nauwelijks te onderscheiden zijn. 

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Foto's: eerbare kleding in de straten van Jerzualen (2015) 

Zie onder 'Meer informatie' voor boeken over het onderwerp eerbaarheid op joods standpunt.

Geschiedenis

Een eerste opmerking: Voor de heidense Romeinen was eerbare kleding een aangelegen zaak. Keizer Augustus heeft er in zijn tijd zelfs wetten over uitgevaardigd.

In 1928 schreef de leider van de Roomskatholieke Kerk: "Er is een trieste vergeetachtigheid aangaande christelijke ingetogenheid, met name in het leven en de kleding van vrouwen." (Pius XI in Encycliek Redemptor Miserentissimus.) 

Bronnen

M.G. de Koning, 'Een bewuste kledingkeuze', 3 okt. 2005.

P. den Ouden, 'Dragen van vreemde kleding', in: Katwijkse nieuwsbrief. Aangehaald in: W. Pieters, Sprokkelhout II, op www.HHGGarderen.nl, zonder jaar.

Girls modest clothing can be fashionable, artikel op Orthodox-Jews.com. Geraadpleegd 31 aug. 2015. 

Meer informatie

C.P. de Boer, Kleren maken de m/v. Uitgeverij De Banier, 2013. Pagina's: 96. De auteur is christelijk-gereformeerd predikant. Uiteenzetting van wat er in de Bijbel staat over kleding en wat is gegrond op traditie. 

EerbareSchoonheid.nl, een blog van Channa Tomassen, die ontdekt heeft hoe waardevol eerbare kleding (en schoonheid) is. Ze geeft praktische overwegingen en tips. 

ModestClothes.com is een Engelstalige verzameling hyperlinks naar veel verschillende websites die eerbare kleding te koop aanbieden. 

Webwinkels waar eerbare kleding is te vinden:

• Simons Kleding - SimonsKleding.nl . 
• Son de Flor - SonDeFlor.com, ook op Etsy.com. Eenvoud, klassiek. 
• ModLi - ModLi.co.  Het eerste en enige modeplatform voor eerbare kleding, waar ontwerpers met een verschillende religieuze achtergrond samenkomen. 
• Studio Sharatit, kleine webwinkel op Modli.co. Joodse achtergrond. 
• Appleseeds - Appleseeds.blair.com. Klassiek en 'fris'. 
• Cotswold Collections - CotswoldCollections.com.  Klassiek, landelijk. 
• House of Bruar - HouseOfBruar.com. Schots, landelijk.
• Bless Fashion - BlessFasion.pe. Christelijk, Zuid-Amerikaans. 
• Baryshnya - Baryshnya.com. Sjiek-klassiek. Russisch-orthodox geinspireerd. 
• Miryanka - Miryanka.ru. Russisch-orthodox geinspireerd.

Boeken vanuit een orthodox-joodse zienswijze:

• Manis Friedman, Doesn't Anyone Blush Anymore? CreateSpace Independent Publishing Platform, 2012. Pagina's: 144. Geschreven door een rabbijn uit de Lubavitch-beweging.
• Gila Manolson, Outside inside. A fresh look at tzniut. Diamond Press; revised, expanded edition (June 1, 2005). Diamond Press: 1997 (1e editie), 2005 (2e editie). Pagina's: 109. Orthodox-Joodse zienswijze. 
• Wendy Shalit, A Return to Modesty; Discovering the Lost Virtue. Simon & Schuster, 2009, 2014. Pagina's: 320. Engels boek van een jonge orthodox-joodse vrouw. 
• Wendy Shalit, Girls Gone Mild (2007)
• Chaya S. Newman, The Tznius Challenge, The Tznius Connection. Israel Bookshop Publications, 2013. Pagina's: 215. 
• Eliyahu Safran, Sometimes You ARE What You Wear!: The Traditional Jewish View of Modesty. XLibris Corp., 2007. Pagina's: 166. Inleiding tot tsnius, de tradionele Joodse visie op eerbaarheid. 
• Getsel Ellinson, The Modest Way: A guide to the rabbinic sources (Woman & the mitzvot) Vol. 2. Eliner Library, Dept. for Torah Education and Culture in the Diaspora, World Zionist Organization,  1992. Pagina's: 388. Nogal 'technisch'.  
• Pesach Eliyahu Falk, Modesty - An Adornment for Life; Halachos and Attitudes Concerning Tznius of Dress & Conduct.  Philipp Feldheim Inc., 1998. Pagina's: 706. Ultra-orthodox joods standaardwerk over Tsnius, zeer uitvoerige behandeling. Sommige orthodoxe joden vinden het boek extreem, te strict. 
• Yehuda Henkin, Understanding Tzniut: Modern Controversies in the Jewish Community. Urim Publications, 2008. Pagina's: 141. Bevat onder meer kritiek op het werk van Pesach Eliyahu Falk.