Geschiedenis van Israël/2000-heden: verschil tussen versies

De [[geschiedenis van Israël]] van 1948 - heden is de geschiedenis vanaf het jaar waarin de Joodse staat Israël is gesticht.

Sinds de oprichting van de zionistische beweging eind 19de eeuw verhuisde een steeds groter deel van de Joodse wereldbevolking naar Israël. Vóór en na de stichting van de staat Israël zijn er conflicten en oorlogen met de Palestijnen en de Arabische buurlanden, en wordt er onderhandeld over vrede. De democratische staat heeft te maken met oorlog, etnische en religieuze conflicten, internationale boycots, massale immigratie en terreuraanvallen. Anno 2015 woont ongeveer de helft van alle Joden in [[Israël (staat)|Israël]].

=== 1948 ===

'''14 mei 1948: stichting van de staat Israël.''' De Joodse staat 'Israël' wordt uitgeroepen door David Ben Goerion. Dit gebeurt na bijna 2000 jaar na de verwoesting van Jeruzalem in 70 na Chr. en de daaropvolgende verstrooiing van de Joden, en na 55 jaar van zionistische activiteiten, 50 jaar na het eerste zionistische congres in Basel. David Ben Goerion wordt de eerste premier.

'''15 mei - 10 juni 1948: Israëlische onafhankelijkheidsoorlog'''. Na het uitroepen van de staat Israël gaan op 15 mei 1948 verscheidene Arabische landen (Egypte, Syrië, Irak en Libanon) tot de aanval over. Bij het begin van de oorlog is 35% van de Joodse bevolking in het land geboren. Tel Aviv is de enige stad met meer dan 100.000 inwoners.

[[Bestand:1948 Arab Israeli War - May 15-June 10.svg|gecentreerd|miniatuur|904x904px|''Arabische aanvallen in de periode 15 mei - 10 juni 1948'']]

Jordanië bezet een groot deel van het historische Samaria en Juda; de Joden worden er verdreven. Ook uit de oude stad van Jeruzalem worden Joden verdreven. De bezetting door Jordanië van Oost-Jeruzalem en de [[Westoever]] zou tot 1967 duren.

In de bloedige Onafhankelijkheidsoorlog verliest 1% van de Joodse bevolking het leven.

=== 1949 ===

'''Januari 1949.''' Jeruzalem wordt verdeeld tussen Israël en Jordanië.

=== Jaren '50 ===

In de jaren vijftig doden Arabische commando’s, die vanuit Jordanië en Egypte Israël binnendrongen, honderden Joden.

'''1950.''' In 1950 hernoemt Jordanië, dat sinds 1948 een groot deel van het historische Samaria en Judea bezet houdt, dit gebied 'Westoever' (Eng. Westbank).

'''1956'''. De Suez-crisis.

=== Jaren '60 ===

<Youtube width="800" height="600">S0jBZombHhY</youtube><BR>

'''Israëlisch avontuur door de tijd', een film van het Israëlische ministerie van Toerisme uit de jaren '60, in het Duits gesproken. Getoond worden verschillende plaatsen, onder meer Jaffa, Tel Aviv en Jeruzalem. De film maakt deel uit van de collectie van het Israëlische Staatsarchief.''

=== 1964 ===

Oprichting van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie.

=== 1967 ===

'''mei 1967''': Egypte sluit de Straat van Tiran af, de doorgang voor Israëlische schepen naar Azië. Dit is funest voor de economie Israël. Egypte zendt vervolgens 100.000 Egyptische soldaten en 950 tanks naar de grens van Israël.

[[Bestand:1967 Klaagmuur ramshoorn.jpg|miniatuur|''Foto: Rabbijn Shlomo Goren blaast op de ramshoorn bij de bevrijding van de klaagmuur in 1967.'']]

'''5-10 juni 1967: de Zesdaagse Oorlog''', de derde Israëlisch-Arabische oorlog. In deze oorlog herovert Israël Oud-Jeruzalem, Judea & Samaria (Westoever), Gaza, Sinaï en de Golanhoogte.

Israël ziet zich genoodzaakt de aanval te openen. Op 5 juni opent Israël de aanval op Egypte en Syrië. Van Arabische zijde zijn in de oorlog gewikkeld Egypte, Syrië, Jordanië en Irak. De oorlog duurt zes dagen (5 tot 10 juni) en wordt dan ook bekend als de Zesdaagse Oorlog of Juni-oorlog. Israël wint de oorlog en verovert grote stukken land:

* Oost-Jeruzalem met de tempelberg, die nog in Arabische handen waren

* de Westoever: het gehele gebied ten westen van de Jordaan, ontnomen aan Jordanië

* de Gazastrook, ontnomen aan Egypte

* de Sinaïwoestijn, ontnomen aan Egypte

* de hoogvlakte van Golan, ontnomen aan Syrië

* twee Saoedische eilandjes

Op de derde dag van deze Zesdaagde Oorlog, 7 juni, wordt het oude stadsdeel van Jeruzalem veroverd. Joodse soldaten huilen voor de Klaagmuur.

<Youtube width="600" height="480">l17p0fTNvf0?rel=0</youtube><BR>

''Israëlische soldaten op de tempelberg en bij de klaagmuur. Duur: 2 minuten. Hebreeuws gesproken. Bron: Youtube.com.''

<Youtube width="600" height="480">a6e3kKu5XaU?rel=0</youtube><BR>

''Israëlische soldaten bevrijden de Oude Stad.'' 

De Israëlische regering verklaart formeel: Jeruzalem zal de ondeelbare hoofdstad van de Joodse staat Israël zijn.

De Golanvlakte wordt op Syrië veroverd. Tijdens de felle gevechten om de Golan verliezen ongeveer 500 Israëlische soldaten het leven. Op 10 juni om 18.30 uur kondigt Israël een staakt-het-vuren af.

<Youtube width="600" height="480">K9MkcsBbBGA?rel=0</youtube><BR>

''Filmpje over de Zesdaagse Oorlog, duur 6 minuten, Engels, bron Youtube.com)''

<Youtube width="768" height="432">wLrBKYzt0II</youtube><BR>

'Hand of God in the Six Day War. De overwinning van Israël lijkt een goddelijk wonder te zijn.

Lange film: [https://www.youtube.com/watch?v=y8jLKyHZTFM Six Days in June] (2 uur, Engels gesproken; Youtube.com, gepubliceerd 9 okt. 2014)

Religieuze zionisten zagen dat de Bijbelse landsgrenzen langzaam hersteld werden en Jeruzalem weer de hoofdstad was. En volgens velen van hen moest dit uitlopen op de komst van de Messias.

'''Meer informatie'''

* [https://www.npo.nl/andere-tijden/20-05-2017/VPWON_1267534 Pal achter Israël], documentaire in de serie Andere tijden, 20 mei 2017. Duur: 30 minuten. Andere Tijden is in Nederland het geschiedenisprogramma van de NTR en de VPRO.

* Michael B. Oren. ''Six Days of War: June 1967 and the Making of the Modern Middle East''. Presidio Press, 3 juni 2003. Omvang: 496 pagina's.

'''Na de Zesdaagdse oorlog.''' Na de overwinning van de 'juni-oorlog' begonnen de Joden, die in 1948 door de Arabieren waren verdreven uit de dorpen en gemeenten waar ze generatieslang hadden gewoond, langzaam terug te keren naar hun heroverde thuisland voornamelijk in Judea in Hebron en ten zuiden van Bethlehem (Gush Etzion)<ref name=":1">[https://brabosh.com/2016/09/29/pqpct-dc9-2/ RIP Shimon Peres (3): Over zijn historische bijdrage aan de Joodse herbewoning van Judea en Samaria], Brabosh.com, 29 sept. 2016. </ref>. Verder ontstonden de eerste ‘nederzettingen’.

=== 1972 ===

Tijdens de Olympische Spelen in München worden 11 Israëlische atleten gegijzeld door de Palestijnse terreurbeweging Zwarte September, een netwerk van Jordaans-Palestijnse terroristen, deel uitmakend van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO). Na een mislukte reddingsoperatie worden alle atleten gedood door de gewapende Palestijnen.

=== 1973 ===

'''Oktober 1973''': '''Jom Kippoeroorlog.''' De Egyptische en Syrische legers zetten op Verzoendag (Jom Kippoer) een verrassingsaanval in. Het offensief veegde Israël bijna van de kaart. Israël overleefde.

Op 7 oktober brengt de Israëlische marine zonder eigen verlies vijf Syrische schepen tot zinken tijdens de Slag om Latakia. Daarna bleef de Syrische marine de rest van het conflict in de haven.

De oorlog kostte het leven aan 2688 Israëlische soldaten en tienduizend mensen raakten gewond. De oorlog prikkelde Joden daarna tot het bouwen van nederzettingen.

=== 1974 ===

Op het einde van 1974 poogt een groep Joden een ‘nederzetting’ op te richten op de ruïnes van het treinstation van het Arabisch dorp Sebastia, voorheen de antieke stad Samaria. Zeven keren beklommen ze de heuveltoppen, stelden er tenten op en trachtten een blijvende Joodse bewoning in Samaria te verkrijgen. Zeven keren beval de Israëlische regering het Israëlische Leger (IDF) om hen te verdrijven. Een Israëlische resolutie verklaarde de ‘nederzetting’ onwettig<ref name=":1" />.

=== 1975 ===

[[Bestand:Kedumim.jpg|miniatuur|636x636px|Joodse nederzetting in Kadum, ca. 1975.]]

december: achtste poging van Joden om een nederzetting in de stad Sebastia (Samaria) te stichten. De Israëlische regering haalt bakzeil: met het Sebastia-akkoord, ondertekend door premier Yitzhak Rabin en minister van defensie Shimon Peres, erkent de Israëlische overheid voor het eerst het bestaansrecht van een nederzetting in Palestijns gebied, op de site van de militaire basis van Kadum'','' 11 kilometers ten zuidwesten van Nabloes, het oude Sichem, in Samaria. Permanente bewoning van de nederzetting wordt officieel toegestaan.

Duizenden Joden verzamelen zich aan het verlaten treinstation van Sebastia om hun overwinning te vieren. Vijfentwintig Joodse gezinnen krijgen toestemming om zich te vestigen in de nederzetting, die later de naam ''Kedumim'' zal krijgen.

Het Sebastia-akkoord gaf een belangrijke impuls aan de nederzettingenbeweging; het zette het licht op groen voor een enorme vermenigvuldiging van ‘nederzettingen’ voorbij de Groene Lijn<ref name=":1" />. Het was het begin van de massale Joodse herbewoning van zowel Judea als Samaria.

=== 1976 ===

In 1976 wordt de religieus-zionistische Gush Emunim-beweging gesticht, later voortgezet in de Amana-beweging, een beweging die het stichten van nederzettingen in de betwiste gebieden ondersteunt.

=== 1977 ===

Met de overwinning van de Likoed-partij onder Menachem Begin komt een einde aan de periode van een socialistisch zionisme (1882-1977)<ref name=":0">Daniel Krygier, [https://brabosh.com/2018/03/01/pqpct-grf/ Israël – succesvol in neergaand Midden-Oosten], artikel op Brabosh.com, 1 maart 2018. Naar [http://www.jewishpress.com/indepth/opinions/israel-a-successful-powerhouse-in-the-collapsing-middle-east/2018/01/18/ een artikel] van Daniel Krygier ''“Israel – A Successful Powerhouse in the Collapsing Middle East''” van 18 januari 2018 op de site van The Jewish Press.</ref>.

17 mei: Premier Menachim Begin bezoekt de nederzetting Kedumim en verklaart: “Wij staan hier op de grond van het bevrijde Israël.”

juli: Premier Begin verleent volledige wettige status aan de nederzetting in Kadum, die nauwelijks 100 Joodse bewoners telt, die in mobil homes en stacaravans wonen. Langzaam zal Kadum de stad Kedumim worden. In 2016 zal de stad ca. 4.510 tellen<ref name=":1" />.

=== 1978 ===

In 1978 tekenen Israël en Egypte de akkoorden van Camp David. Hiermee erkende Egypte het bestaansrecht van Israël, terwijl Israël de in 1967 veroverde Sinaï-woestijn teruggaf.

== Jaren '80 ==

De jaren '80 zijn stormachtig. De Israëlische economie worstelt met een hyperinflatie die in 1985 450% bereikt.<ref name=":0" />

=== 1981 ===

Op 14 december annexeert Israël de Golanhoogte, een gebied dat in 1967 werd veroverd op Syrië. Syrië heeft sedertdien geweigerd te onderhandelen over de status van de Golan. Er is geen vredesakkoord met Syrië. Door de annexatie wordt wordt op de Golan de Israelische wetgeving van kracht. De annexatie wordt internationaal niet erkend.

Op 7 juni bombarderen Israëlische vliegtuigen de Iraakse kernreactor Osirak.

In Egypte wordt president Sadat vermoord.

=== 1982 ===

Het leger valt Libanon binnen, als reactie op Palestijnse beschietingen vanuit dat land.

In de Palestijnse vluchtelingenkampen bij Sabra en Shatila worden, met medeweten van Israëlische militairen, honderden, mogelijk duizenden mensen vermoord door 'christelijke' milities. Defensieminister Sharon zal daarom later moeten aftreden.

In 1982 wordt Hezbollah opgericht, een Palestijnse terreurbeweging in Libanon.

=== 1985 ===

De inflatie bereikt een hoogte van 450%.

=== 1987 ===

'''1987-1990 Eerste intifada''', volksopstand van de Palestijnen.

In 1987 wordt Hamas opgericht, een afsplitsing van de [[Moslimbroederschap]].

=== 1988 ===

De Palestijnse Bevrijdingsorganisatie stemt in met een beginselverklaring inzake tussentijds. Deze stap moest de weg banen naar zelfbestuur van de Palestijnen door een te vormen Palestijnse Autoriteit. De Palestijnse Autoriteit kwam er vijf jaar later, in 1993. De leider van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie, Arafat, zei niet veel later: "Deze overeenkomst beschouw ik als niet meer dan de overeenkomst die tussen onze profeet Mohammed en de Kuraisj werd getekend."<ref>Alfred Muller, ''Hoe groot mag Israël worden?'' (Boekencentrum), blz. 50. Aangehaald in Christian Stier, "Herzls droom van vrede", in: ''Het Zoeklicht'', 93e jaargang, 17 febr. 2017, blz. 6-8.</ref> Dat was een tactische zet van Mohammed, een tijdelijk bestand dat hij in 630 met dood en verderf verbrak.

Homoseksualiteit wordt legaal in Israël. Alle rechtbanken erkennen en respecteren de 'rechten' van homoseksuelen, ondanks fel verzet vanuit religieuze kringen.

=== 1989 ===

Een nieuw kabinet onder leiding van Jitschak Shamir treedt aan.

=== 1993 ===

'''13 september 1993: Oslo-Akkoorden.''' Israel en de Palestijnen (= PLO, de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie) ondertekenen in het Witte Huis te Washington de Oslo-verdragen. Palestijnen krijgen meer zeggenschap over de Palestijnse gebieden; beperkt Palestijns zelfbestuur uit te oefenen door de speciaal hiervoor opgerichte Palestijnse Autoriteit (PA). - De Palestijnse Autoriteit (PA) is dus in 1993 opgericht. Hoewel de akkoorden een einde maakten aan de Palestijnse opstand met stenengooierij, neemt het aantal terroristische aanslagen tot 1998 aanzienlijk toe, die honderden Israëliers het leven kost. Sinds de ondertekening van de akkoorden met de Palestijnen werden tot 2016 bijna 1700 Israëliërs vermoord tijdens aanslagen, steekpartijen en gevechten<ref>Bron: [https://brabosh.com/2016/09/22/pqpct-dyl/ Bij de 70ste verjaardag van de bomaanslag op het Koning David Hotel in Jeruzalem in 1946], Brabosh.com, 22 september. Brabosh.com is de site van de Vlaamse vrienden van Israël.</ref>.

=== 1994 ===

'''26 oktober: vredesverdrag met [[Jordanië]]'''. Het vredesakkoord tussen Jordanië en Israël was na Israëls akkoord met Egypte het tweede en tot anno 2016 nog altijd laatste vredesakkoord van Israël met een Arabisch land.

december: Yitzhak Rabin en Shimon Peres ontvangen de Nobelprijs voor de Vrede voor hun vredesinspanningen.

=== 1995 ===

24 september: in Taba (Sinaï, Egypte) wordt het Oslo II Akkoord getekend door Israël en de PLO. Het is een interimregeling over de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever. Het akkoord gaf de Palestijnen zelfbestuur in Bethlehem, Hebron, Jenin, Nablus, Qalqilya, Ramallah, Tulkarm, en ongeveer 450 dorpen<ref>[https://nl.wikipedia.org/wiki/Oslo-akkoorden Oslo-akkoorden], Wikipedia.nl, geraadpleegd 30 sept. 2016. Enige tekst hiervan is verwerkt.</ref>.

28 september: het Oslo II Akkoord wordt in Washington D.C. bekrachtigd door premier Yitzchak Rabin en PLO voorzitter Yasser Arafat. Getuigen waren president Bill Clinton en afgezanten van Rusland, Egypte, Jordanië, Noorwegen en de Europese Unie.

4 november: Yitzak Rabin wordt in Tel Aviv op straat doodgeschoten door een Israëlische ultranationalist, nog geen zes weken na de ondertekening van Oslo II. Rabin wordt opgevolgd door Shimon Peres als premier van Israël tot aan de parlementsverkiezingen van 18 juni 1996.

In 1995 komen bij een zelfmoordaanslag in Israël 22 mensen om het leven: 21 soldaten en 1 burger.

=== 1996 ===

18 juni: parlementsverkiezingen in Israël. De Arbeidspartij leidt een zware nederlaag als gevolg van de ondertekening van Oslo II in 1995. Premier Peres wordt opgevolgd door Benjamin Netanyahu van de partij Likoed.

=== 1997 ===

Israël en Egypte ondertekenen een vredesverdrag.

== 21e eeuw ==

== Bron ==

== Voetnoten ==