Israël en het Palestina Mandaat: verschil tussen versies

Wim Kortenoeven - De kern van de zaak. Feiten en Achtergronden van het Arabisch-Israëlisch Conflict (Soesterberg 2005) // Dr. Matthijs De Blois - ''Israël: een staat ter discussie? Over de internationaalrechtelijke positie van Israël'' (Heerenveen 2010) // RefDagbl 11 sept 2013 artikel Dr. M. de Blois // RD 10 dec 2019 artikel Mr. C.J. Wisse // RD 27 nov 2019 art Matthijs de Blois // ''Zicht no 2018-1'', wetenschappelijk instituut SGP, art M. de Blois e.a. // ''Kroniek van de 20^e Eeuw'' (Uitg. Agon, Amsterdam 1989) // Wikipedia // RD 9 juli 2022 art. Richard Donk ''Schipperen'' ''tussen recht en realiteit // 'de Banier' , ledenmagazine van de SGP, mei 2023 //'' RD 30 apr 2024 art M. de Blois ''<nowiki/>'Judea en Samaria gelden als grondgebied van staat Israël' //</nowiki>'' Reader's Digest ''<nowiki/>'Mijlpalen van de 20e eeuw''' (Brussel 1978)

Engeland en Frankrijk maakten onderling afspraken, genoemd naar de twee belangrijkste onderhandelaars (voor Engeland Mark Sykes en voor Frankrijk Francois George-Picot) de 'Sykes-Picot-overeenkomst'. Het plan behelsde de verdeling van het gezag over voormalige niet-Turkse gebieden van het Ottomaanse rijk (mei 1916). Men verwachtte in het Midden-Oosten na een eventuele nederlaag van Turkije een politiek gezagsvacuüm. Arabische prinsen, emirs en stamhoofden zagen hun kansen. Onderlinge rivaliteit en oorlogvoering lagen op de loer. De geallieerden, Engeland en Frankrijk, gingen, om hun belangen te verdedigen, over tot uitvoering van een soort machtspolitiek. Tot grote woede van de Arabische wereld verdeelden beide landen hun invloedsfeer. ZeDe geallieerden, Frankrijk en Engeland, wilden vermijden dat zij na de nederlaag van Duitsland en Turkije in plaats van bondgenoten elkaars concurrenten zouden worden. De gebieden afzonderlijk hadden nog geen duidelijke begrenzing. Volgens de overeenkomst bestond de grens tussen de Franse invloedsfeer en de Britse geografisch vervolgens uit een bijna rechte lijn, getrokken tussen Akko aan de Middellandse Zee en Kirkuk in het Noordoosten. Frankrijk kreeg Libanon en Syrië, het gebied noordelijk van de lijn, toegewezen. Groot-Brittannië kreeg Mesopotamië (later Jordanië en Irak genoemd), zuidelijk van de lijn. Hun aanwezigheid zou vooral van meer duurzame aard zijn in Libanon en Palestina. Palestina, dat zonder enige duidelijke begrenzing in het overjordaanse gebied aansloot bij Trans-Jordanië, werd gezien als 'Heilig land' en zou onder internationaal toezicht komen. Een duidelijke grens tussen beide gebieden Palestina en Jordanië bestond nog niet. De stad Haifa met omgeving zou Brits worden. Een belangrijk punt van zorg, voor met name de Britten, was de vrije doorvaart door het Suez-kanaal. Dit kanaal maakte een goede toegang mogelijk richting de koloniën in Oost-Afrika en India. Het Suez-kanaal werd geopend 1869 en stond onder beheer van de heerser (een kedive) van Egypte in de vorm van de 'Compagnie Universelle du Canal Maritime de Suez'. Na grote financiële problemen van deze compagnie kochten de Britten in 1875 44% van de aandelen en verkregen daarmee recht op het beleid. Maar reeds in 1882 moesten zij militair ingrijpen om dat recht te verdedigen.

Reeds spoedig kwam er een 'probleem' bij. Op 2 november stemde de Britse regering (via een brief van minister van Buitenlandse zaken, Arthur James Balfour en van de minister-president Lloyd George, met instemming van de Franse regering) in met het voorstel voor een Joods tehuis in Palestina, waarin geen afbreuk mocht worden gedaan aan de rechten van niet-Joodse gemeenschappen. De aanwezigheid van Joodse medeburgers was overigens in Palestina toen niet echt problematisch. Daarvoor was ook geen reden.

De Britse regering kreeg bij een geallieerd overleg te San Remo steun voor het voorstel tot stichting van een Joods tehuis in Palestina (resolutie 25, april). Het Britse Mandaat omvatte Palestina en Transjordanië. Beide gebieden waren niet duidelijk begrensd. Ze overlapten elkaar. De Balfourverklaring bracht daarin verandering. De Balfourverklaring werd in het voorstel tot internationaal recht verklaard. Daarin was bepaald dat de gebieden langs de Jordaan en de Golf van Akaba de oostgrens van de regio Palestina zouden vormen. Dit overleg heeft meegewerkt aan de tot stand komingtotstandkoming later van het Palestina Mandaat. Vooral Frankrijk en Engeland kregen na de eerste wereldoorlog, ter bescherming van de rechten van de plaatselijke bevolking, gebieden van het voormalige Ottomaanse rijk onder hun hoede. Frankrijk kreeg o.a. Syrië en Libanon toegewezen. Groot-Brittannië kreeg het mandaat over Palestina en Transjordanië, Irak (ook Mesopotamië genoemd) en een deel van de Golan.