Klimaatverandering: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
 
(20 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 3:
Klimaatveranderingen zijn er ook in het verleden geweest.
 
== Opwarming van de aarde ==
De huidige klimaatverandering behelst onder meer een stijging van de gemiddelde temperatuur op aarde, de '''opwarming''' '''van''' '''de''' '''aarde'''. Van 1880, toen de eerste temperatuurmetingen begonnen, tot 2009 is het gemiddeld 0,8 graden warmer geworden<ref>Nieuwsartikel [http://www.nu.nl/wetenschap/2167730/afgelopen-decennium-warmste-ooit.html Afgelopen decennium warmste ooit] op Nu.nl dd. 22 jan. 2010. Gemeld worden bevindingen van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA.</ref>. Van de jaren zeventig tot eind jaren negentig van de 20e eeuw steeg de gemiddelde wereldtemperatuur met 0,7 graden Celcius. Sindsdien echter stijgt de ''gemiddelde'' temperatuur niet meer<ref>Gerald Traufetter, [http://www.spiegel.de/spiegel/0,1518,661308,00.html Das Schwächeln der Sonne], artikel op Spiegel.de dd. 16 nov. 2009</ref>. Het decennium 2000-2009 was in de metingen het warmste sinds 1880.
De huidige klimaatverandering behelst onder meer een stijging van de gemiddelde temperatuur op aarde, de '''opwarming''' '''van''' '''de''' '''aarde'''. De gemiddelde temperatuur op aarde is van 1850 tot 2018 1 graad gestegen.<ref name=":6">[https://nos.nl/artikel/2295021-nieuw-onderzoek-voor-het-eerst-in-wereldgeschiedenis-warmt-het-overal-op.html Nieuw onderzoek: voor het eerst in wereldgeschiedenis warmt het overal op], nieuwsbericht op NOS.nl, 25 juli 2019.</ref> Van de jaren zeventig tot eind jaren negentig van de 20e eeuw steeg de gemiddelde wereldtemperatuur met 0,7 graden Celcius. In 2023 is de aarde gemiddeld 1,1 graden warmer dan in 1990<ref name=":8">[https://eenvandaag.avrotros.nl/item/de-tijd-dringt-voor-maatregelen-in-nederland-omdat-de-zeespiegel-stijgt-en-oceanen-warmer-worden/ De tijd dringt voor maatregelen in Nederland, omdat de zeespiegel stijgt en oceanen warmer worden]. Eenvandaag.avrotros.nl, nieuwsbericht dd. 19 aug. 2023.</ref>.
 
Het decennium 2000-2009 was in de metingen tot 2010 het warmste sinds 1880<ref>Gerald Traufetter, [http://www.spiegel.de/spiegel/0,1518,661308,00.html Das Schwächeln der Sonne], artikel op Spiegel.de dd. 16 nov. 2009</ref>.
 
Vóór 1850 hadden koude en warme uitschieters plaats op ''regionaal'' niveau. Sinds 1850 wordt het bijna ''overal'' warmer op aarde; de temperatuurstijging geldt voor 98 procent van de wereld. Zover bekend is dat voor het eerst in de geschiedenis.<ref name=":6" />
 
== Weersextremen ==
De klimaatverandering gaat gepaard met steeds grotere verschillen in het weer: '''grotere weersextremen'''. Het weer is daarbij toenemend onvoorspelbaar.
{| class="wikitable"
Regel 15 ⟶ 21:
 
== Oorzaken ==
Verandering van het klimaat kan veroorzaakt worden door (grote) [[Vulkaan|vulkaanuitbarstingen]]. De klimaatveranderingen in het verleden waren niet door de mens veroorzaakt.
'''Geen eenstemmigheid.''' Onder de geleerden is geen eenstemmigheid over de aard en oorzaken van de klimaatverandering. Klimaatalarmisten, die de alarmklok luiden en roepen dat de wereld bedreigd wordt, staan tegenover klimaatsceptici, die de klimaatverandering voor een mogelijke natuurlijke fluctuatie houden.
 
=== Oorzaken van de huidige klimaatverandering ===
'''De mens.''' De klimaatverandering in het verleden waren niet door de mens veroorzaakt. De huidige klimaatverandering wordt door de meeste klimaatwetenschappers toegeschreven aan menselijke activiteit.
De klimaatverandering schijnt meerdere oorzaken te hebben.
 
'''CO2Broeikasgassen, ofvnl. de zon?CO2.''' De klimaatverandering schijnt meerdere oorzaken te hebben. Volgens veel wetenschappers is de belangrijkste oorzaak de stijging van de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer, met name kooldioxide (CO2). Uit de aarde maakt men op dat vroegere perioden met hoge CO2-concentraties gepaard gingen met hogere gemiddelde wereldtemperaturen. AndereEen wetenschappersander schrijvenbroeikasgas deis globalemethaangas, temperatuurstijgingdat vooralruim toe20x aanzo desterk veranderdeis activiteitals van de zonCO2<ref name=":7">Bas [https://nos.nl/nieuwsuur/video/2337862-hitte-in-siberie-met-alle-gevolgen-van-dien.html Geel van de Universiteit van Amsterdam vindt dat de menselijke factorHitte in deSiberië, klimaatveranderingmet overschatalle wordt. Hij gelooft dat er sprake isgevolgen van een natuurlijkedien], veranderingNieuwsuur, waarinvrijdag de19 zonjuni de2020; belangrijksteNOS.nl, oorzakelijke factor isvideo. Zie zijn betoog: [http:<//wwwref>.youtube.com/v/Zu-Cy2eeGkg video]Het (Youtube,ontstaat 8door minuten,rottend 2009)plantenmateriaal.
 
De meeste kooldioxide ([[Koolstofdioxide|CO2]]) die in de lucht komt wordt vervolgens opgenomen door oceanen en planten: 55% van de uitgestoten CO2.
 
De stijging van CO2 wordt vooral door de mens veroorzaakt. Verkeer en industrie stoten veel CO2 uit.
 
Sinds het begin van het industriële tijdperk in 1750 tot 2009 is het percentage CO2 met 38 procent gestegen, waarmee het voor tweederde de oorzaak is van de groei van het broeikaseffect.
 
Het niveau van CO2-uitstoot in 1990 wordt bij verdragen ter terugdringing van de uitstoot als richtlijn gebruikt. Van 1990 tot 2008 steeg de CO2-uitstoot in de wereld met 41 procent. Van 2000 en 2008 steeg de CO2-uitstoot met 29 procent, vooral in ontwikkelingslanden en in deze landen vooral in China, dat economisch sterk groeit. In 2008 was de uitstoot van het broeikasgas in de wereld het hoogst: 1,3 ton per persoon<ref>Nieuwsartikel [http://www.nu.nl/wetenschap/2125541/mensen-stoten-co2-record.html Mensen stoten CO2-record uit], op Nu.nl dd. 18 nov 2009</ref>.
[[Bestand:Trends in atmospheric CO2 and global temperature change – climate policies v3.png|geen|miniatuur|451x451px|Conferenties en verdragen, terwijl de hoeveelheid CO2 in de lucht nog altijd stijgt.]]
'''De mens.''' De huidige klimaatverandering wordt door de meeste klimaatwetenschappers toegeschreven aan menselijke activiteit. Sinds de Industriële Revolutie, die in de 18e en 19e eeuw inzette, stoot de mens meer broeikasgassen uit.
 
Sommige christenen wijzen op een ''zedelijke'' oorzaak: de zonden van de mensen stapelen zich op met als gevolg verstoringen in de natuur, waaronder het weer. Er is in de wereld een oorzakelijk verband tussen de zedelijke orde en de natuurlijke orde. Dat zien wij in de geschiedenis van Israël. Doordat de maatschappij zedelijk verwildert, ontstaan weersextremen.
 
'''Zon.''' Andere wetenschappers schrijven de globale temperatuurstijging vooral toe aan de veranderde activiteit van de zon<ref>Bas van Geel van de Universiteit van Amsterdam vindt dat de menselijke factor in de klimaatverandering overschat wordt. Hij gelooft dat er sprake is van een natuurlijke verandering, waarin de zon de belangrijkste oorzakelijke factor is. Zie zijn betoog: [http://www.youtube.com/v/Zu-Cy2eeGkg video] (Youtube, 8 minuten, 2009).
Sterrenkundige Kees de Jager houdt de activiteit van de zon voor de belangrijkste oorzaak van de klimaatverandering: [http://www.youtube.com/v/PXKiifnBtJY video] (Youtube, 10 minuten; interview met De Jager; samenstelling door Theo Richel, 2009)</ref>.
 
'''Geen eenstemmigheid.''' Onder de geleerden is geen eenstemmigheid over de aard en oorzaken van de huidige klimaatverandering. Klimaatalarmisten, die de alarmklok luiden en roepen dat de wereld bedreigd wordt, staan tegenover klimaatsceptici, die de klimaatverandering voor een mogelijke natuurlijke fluctuatie houden. Sceptici verwijzen vaak naar de Kleine IJstijd in Europa, toen het ineens kouder werd. Het kan volgens hen nu evengoed weer kouder worden. Echter, verreweg de meeste geleerden wijzen de mens als hoofdoorzaak aan.
 
== Gevolgen ==
'''Complexiteit'''. Het klimaat is een ingewikkeld stelsel met veel verschillende factoren ('variabelen'). Daardoor is het moeilijk betrouwbare voorspellingen voor de lange termijn te doen, zijn de verwachtingen verschillend en worden verwachtingen bijgesteld. Keek men aanvankelijk vooral naar het directe effect van industriële broeikasgassen, later rekende men ook met de reactie in de koolstofkringloop van bossen en oceanen. Uitdroging van bijvoorbeeld de Amazone als gevolg van de opwarming kan de uitstoot van CO2 sterk vergroten, wat de weer de opwarming doet toenemen<ref name=":0">Nieuwsartikel [http://www.nu.nl/wetenschap/2214418/zonder-drastische-emissiereducties-sterft-helft-soorten-uit.html 'Zonder drastische emissiereducties sterft helft soorten uit'], op Nu.nl dd. 28 maart 2010.</ref>.
 
'''Opwarming veel later.''' De toename van de broeikasgassen heeft, zeggen geleerden, niet terstond een volledige uitwerking op het klimaat. Tussen de toename van de broeikasgassen en de klimaatverandering zit een '''hiaat van tijd'''. Zelfs als de toename van CO2 morgen zou stoppen, zou de aarde nog tientallen jaren doorgaan met opwarmen, aangenomen dat de toename van CO2 de voornaamste oorzaak is<ref name=":2">Astrid Smit, [http://www.intermediair.nl/artikel/weekblad-archief/53966/de-strijd-om-de-klimaatverandering.html De strijd om de klimaatverandering; nog twaalf jaar te gaan], op Intermediair.nl dd. 21 nov. 2007. Vertaald uit ''New Scientist''.</ref>.
 
'''Niet overal dezelfde gevolgen'''. Niet alle delen van de wereld zullen dezelfde gevolgen ondervinden. Bij een gemiddelde opwarming van 4 graden, wordt het in bepaalde streken nog veel warmer. Op de Noordpool wordt het 15 graden warmer en in het westen en zuiden van Afrika 10 graden warmer. Rond de Middellandse Zee zal een vijfde minder neerslag vallen, zodat ook zuidelijk Europa een woestijngebied dreigt te worden<ref name=":0" />. Afrika en grote delen van Zuid-Azie zullen naar verwachting het meest lijden onder de wereldwijde klimaatverandering. Somalie, Haiti en Afghanistan lopen het meeste risico. Onder de 28 bedreigde landen zijn er 22 in Afrika. Buiten Afrika bevinden Bangladesh, Sri Lanka, Pakistan en India bevinden zich in de gevarenzone. Het minst te vrezen hebben Noorwegen, Finland, Japan, Canada en Nieuw-Zeeland. Ook de Verenigde Staten en Australie, die per hoofd van de bevolking het meeste CO2 in de atmosfeer brengen, bevinden zich in de top-15 van landen die naar verwachting het minste last krijgen van de klimaatverandering<ref>Bron: nieuwsbericht van Radio Nederland Wereldomroep dd. 3 sept. 2009. Dit bericht verwijst naar een index van Maplecroft, een Britse organisatie die wereldwijde veranderingen in kaart brengt.</ref>.
'''Warmer.''' Sinds de industriële revolutie in de 18e en 19e eeuw is de temperatuur op aarde 1 graden Celsius warmer geworden<ref name=":4">''10 New Insights in Climate Science 2018'' (2018) - https://briefs.futureearth.org/10-insights-2018/</ref>. Sinds de laatste ijstijd is het gemiddeld nog niet zo warm geweest<ref name=":4" />.
 
=== Warmer ===
Sinds de industriële revolutie in de 18e en 19e eeuw is de temperatuur op aarde 1 graden Celsius warmer geworden<ref name=":4">''10 New Insights in Climate Science 2018'' (2018) - https://briefs.futureearth.org/10-insights-2018/</ref>. Sinds de laatste ijstijd is het gemiddeld nog niet zo warm geweest<ref name=":4" />.
 
Veel wetenschappers verwachten dat het op aarde gemiddeld nog 2 graden Celcius warmer zal worden<ref name=":1">Nieuwsartikel [http://www.refdag.nl/artikel/1446067/Wetenschappers+herhalen+CO2waarschuwing.html Wetenschappers herhalen CO2-waarschuwing], op RefDag.nl dd. 18 nov. 2009</ref>. Zonder klimaatbeleid is de aarde rond 2050 ongeveer 2 graden Celcius warmer en aan het eind van deze eeuw 2,5 tot 6 graden warmer<ref>Aldus het Planbureau voor de Leefomgeving, zie [http://www.nu.nl/wetenschap/2138596/nog-10-jaar-opwarming-aarde-beperken.html nieuwsbericht] op RefDag.nl dd. 7 december 2009.</ref>. Het Britse nationale metereologische instituut verwacht (2010) dat, onder voortzetting van de huidige CO2-uitstoot, een temperatuurstijging van 4 graden tot het midden van de eeuw waarschijnlijk is<ref name=":0" />. Veel wetenschappers verwachten dat, als noodzakelijke maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen worden uitgesteld, de gemiddelde temperatuur op aarde met maximaal 6 graden Celcius zal stijgen<ref name=":1" />.
 
=== Droger èn natter ===
'''Droger èn natter'''. Warmer weer maakt de droogte droger en de buien natter<ref name=":5">Nieuwsbericht op NOS.nl, video 'Wat een weer', 3 dec. 2018. - https://nos.nl/artikel/2261830-wereld-bijeen-voor-uitwerking-klimaatakkoord-parijs-elk-klein-beetje-telt.html</ref>. Bij warmer weer verdampt er meer water. Wolken kunnen bij warmer weer meer water vasthouden en dus later meer water uitstorten.
Warmer weer maakt de droogte droger en de buien natter<ref name=":5">Nieuwsbericht op NOS.nl, video 'Wat een weer', 3 dec. 2018. - https://nos.nl/artikel/2261830-wereld-bijeen-voor-uitwerking-klimaatakkoord-parijs-elk-klein-beetje-telt.html</ref>. Bij warmer weer verdampt er meer water. Wolken kunnen bij warmer weer meer water vasthouden en dus later meer water uitstorten.
 
=== Poolkappen smelten ===
'''Poolkappen smelten'''. Een gevolg van de opwarming is dat het poolijs smelt. Groenland is voor 80 procent met ijs bedekt (2009), maar de ijskap smelt. In de periode 2006-2008 verloor het land door smelting van het ijs 273 kubieke kilometer meter water per jaar. De Groenlandse ijskap bevat genoeg water om de zeespiegel van de wereld 7 meter te doen stijgen<ref>Rudy Pieters, ''IJskap op groenland smelt sneller dan ooit'', nieuwsartikel op [http://www.ipsnews.be/ www.IPSnews.be] dd. 18 nov. 2009. (Hyperlink naar artikel niet mogelijk).</ref>.
Een gevolg van de opwarming is dat het poolijs smelt. Groenland is voor 80 procent met ijs bedekt (2009), maar de ijskap smelt. In de periode 2006-2008 verloor het land door smelting van het ijs 273 kubieke kilometer meter water per jaar. De Groenlandse ijskap bevat genoeg water om de zeespiegel van de wereld 7 meter te doen stijgen<ref>Rudy Pieters, ''IJskap op groenland smelt sneller dan ooit'', nieuwsartikel op [http://www.ipsnews.be/ www.IPSnews.be] dd. 18 nov. 2009. (Hyperlink naar artikel niet mogelijk).</ref>.
 
=== Gevolgen voor de zeeën ===
'''Gevolgen voor de zeeën.''' Gevolgen van de opwarming van de aarde voor de zeeën zijn: warmer water, meer schadelijke bacteriën<ref>[http://www.gva.be/nieuws/wetenschap/aid1077661/warmere-oceanen-produceren-gevaarlijke-bacterien.aspx Warmere oceanen produceren gevaarlijke bacteriën], nieuwsartikel op GVA.be, 15 sept. 2011</ref>, een stijgende zeespiegel, kusterosie, smeltende ijskappen, meer en hevigere stormen, wijzigingen in de zeestromingen en verzuring.
Gevolgen van de opwarming van de aarde voor de zeeën zijn:
 
* warmer water;
Er ligt echter een lange tijd tussen de opwarming en de volledige uitwerking op het zeewaterpeil. Volgens de IPCC (Intergovernmental Panel on Climat Change), het VN-klimaatpanel, zal de zeespiegel tegen het eind van 2100 hooguit 0,6 meter hoger liggen<ref name=":2" />. Dit is het begin, want de stijging zal eeuwen aanhouden.
* een stijgende zeespiegel, als gevolg van warmer water en smeltwater;
** kusterosie, als gevolg van de gestegen zeespiegel;
* wijzigingen in de zeestromingen;
* meer en hevigere stormen;
* meer schadelijke bacteriën<ref>[http://www.gva.be/nieuws/wetenschap/aid1077661/warmere-oceanen-produceren-gevaarlijke-bacterien.aspx Warmere oceanen produceren gevaarlijke bacteriën], nieuwsartikel op GVA.be, 15 sept. 2011</ref>;
* minder zuurstof in het water;
* verzuring, als gevolg van minder zuurstof;
* afstervend zeeleven, als gevolg van verzuring.
 
'''Zeewaterpeil.''' Er ligt echter een lange tijd tussen de opwarming en de volledige uitwerking op het zeewaterpeil. Volgens de IPCC (Intergovernmental Panel on Climat Change, het VN-klimaatpanel) in 2007, zal de zeespiegel tegen het eind van 2100 hooguit 0,6 meter hoger liggen<ref name=":2" />. Dit is het begin, want de stijging zal eeuwen aanhouden. In sept. 2017 waarschuwde het IPCC voor een snellere stijging van de zeespiegel. Als de uitstoot van CO2 niet sterk wordt teruggedrongen, zal de zeespiegel eind 21e eeuw 1,10 meter hoger liggen dan in de periode 1986-2005<ref>[https://nos.nl/artikel/2304009-nature-schrapt-rapport-over-opwarming-oceanen.html Nature schrapt rapport over opwarming oceanen], NOS.nl, nieuwsbericht dd. 30 sept. 2019.</ref>.
Drie miljoen jaar geleden (volgens de gangbare chronologie) lag de temperatuur twee tot drie graden hoger lag dan nu. Toen stond het zeewater 25 meter hoger dan in het begin van de 21e eeuw en zouden de steden Amsterdam, New York, Londen, Tokio en Shanghai overstroomd zijn<ref name=":2" />.
 
'''Zeestromingen.''' Warmer zeewater heeft effect op de stromingen in het zeewater. Het is volgens sommige wetenschappers mogelijk dat de Noord-Atlantische golfstroom, die snelle en loopt vanaf de Golf van Mexico naar de westkust van Europa, tot stilstand komt. Deze snelle en krachtige stroming zorgt vanuit het zuiden in Europa voor een warme zeestroom. Komt de Noord-Atlantische golfstroom tot stilstand, dan heeft dit weer gevolgen voor het klimaat.<ref name=":8" />
'''Groener.''' Een gevolg van de stijging van de CO2-concentratie is dat de aarde groener wordt; meer CO2 stimuleert de groei van planten en bomen.
 
'''Verzuring.''' Doordat het zeewater warmer wordt, komt er minder zuurstof in het water en gaat het water verzuren<ref name=":8" />.
'''Uitsterving.''' Als de gemiddelde temperatuur op aarde drie graden stijgt, dan wordt naar verwachting de helft van alle soorten met uitsterving bedreigd<ref name=":2" />. Stijgt de temperatuur met vier graden, dan sterft de helft van alle soorten<ref name=":0" />. De landbouwopbrengsten zullen in de meeste gebieden op aarde terugvallen. Er zullen meer hittegolven, periodes van droogte, overstromingen en bosbranden zijn; zij zullen meer mensenlevens kosten<ref name=":2" />.
 
'''Afstervend zeeleven.''' Door de verzuring krijgt het zeeleven het erg zwaar. Koraalriffen bijvoorbeeld worden wit en sterven af.
De steeds grotere verschillen in het weer van jaar tot jaar zijn funest voor sommige plantensoorten: deze worden met uitsterven bedreigd<ref>Nieuwsartikel [http://www.nu.nl/wetenschap/2232175/planten-niet-opgewassen-weerextremen.html Planten niet opgewassen tegen weerextremen], op Nu.nl dd. 22 april 2010</ref>.
 
'''Verleden.''' Drie miljoen jaar geleden (volgens de gangbare chronologie) lag de temperatuur twee tot drie graden hoger dan in 2007. Toen stond het zeewater 25 meter hoger dan in het begin van de 21e eeuw en zouden de steden Amsterdam, New York, Londen, Tokio en Shanghai overstroomd zijn<ref name=":2" />.
'''Niet overal dezelfde gevolgen'''. Niet alle delen van de wereld zullen dezelfde gevolgen ondervinden. Bij een gemiddelde opwarming van 4 graden, wordt het in bepaalde streken nog veel warmer. Op de Noordpool wordt het 15 graden warmer en in het westen en zuiden van Afrika 10 graden warmer. Rond de Middellandse Zee zal een vijfde minder neerslag vallen, zodat ook zuidelijk Europa een woestijngebied dreigt te worden<ref name=":0" />. Afrika en grote delen van Zuid-Azie zullen naar verwachting het meest lijden onder de wereldwijde klimaatverandering. Somalie, Haiti en Afghanistan lopen het meeste risico. Onder de 28 bedreigde landen zijn er 22 in Afrika. Buiten Afrika bevinden Bangladesh, Sri Lanka, Pakistan en India bevinden zich in de gevarenzone. Het minst te vrezen hebben Noorwegen, Finland, Japan, Canada en Nieuw-Zeeland. Ook de Verenigde Staten en Australie, die per hoofd van de bevolking het meeste CO2 in de atmosfeer brengen, bevinden zich in de top-15 van landen die naar verwachting het minste last krijgen van de klimaatverandering<ref>Bron: nieuwsbericht van Radio Nederland Wereldomroep dd. 3 sept. 2009. Dit bericht verwijst naar een index van Maplecroft, een Britse organisatie die wereldwijde veranderingen in kaart brengt.</ref>.
 
=== Overstromingen ===
Veel laaggelegen steden aan de kust en kleine eilanden lopen door de stijging van de zeespiegel grotere risico's op overstroming.
 
=== Groener ===
Een gevolg van de stijging van de CO2-concentratie is dat de aarde groener wordt; meer CO2 stimuleert de groei van planten en bomen.
 
=== Uitsterving ===
Als de gemiddelde temperatuur op aarde drie graden stijgt, dan wordt naar verwachting de helft van alle soorten met uitsterving bedreigd<ref name=":2" />. Stijgt de temperatuur met vier graden, dan sterft de helft van alle soorten<ref name=":0" />. De landbouwopbrengsten zullen in de meeste gebieden op aarde terugvallen. Er zullen meer hittegolven, periodes van droogte, overstromingen en bosbranden zijn; zij zullen meer mensenlevens kosten<ref name=":2" />.
 
De steeds grotere verschillen in het weer van jaar tot jaar zijn funest voor sommige plantensoorten: deze worden met uitsterven bedreigd<ref>Nieuwsartikel [http://www.nu.nl/wetenschap/2232175/planten-niet-opgewassen-weerextremen.html Planten niet opgewassen tegen weerextremen], op Nu.nl dd. 22 april 2010</ref>.
 
== Verandering in Europa en Nederland ==
Regel 81 ⟶ 129:
(Radio Nederland Wereldomroep, nieuwsbericht 31 aug. 2011)
|}
In aug. 2023 wordt opgemerkt: "Tot nu toe vallen de merkbare gevolgen van klimaatverandering nog mee in Nederland. Soms is het langere tijd droog en soms valt er flink veel regen. Maar extreme droogte of het overstromen van complete steden hebben we In Nederland nog niet meegemaakt."<ref name=":8" />
 
== Klimaatcrisis ==
Regel 93 ⟶ 142:
De volgende video, vertoond bij de opening van de klimaattop in Kopenhagen (2009), laat de dreiging van de klimaatverandering indringend zien: [https://www.youtube.com/watch?v=NVGGgncVq-4 video] (4 minuten, Engels,Youtube).
 
== CO2-uitstootMaatregelen ==
De volgende maatregelen worden nodig geacht:
De meeste kooldioxide (CO2) die in de lucht komt wordt vervolgens opgenomen door oceanen en planten: 55% van de uitgestoten CO2.
 
* beperking van de CO2-uitstoot;
Veel wetenschappers wijzen de toename van het broeikasgas in de atmosfeer als de belangrijkste oorzaak van de opwarming van de aarde.
* aanpassing van de waterhuishouding in Nederland;
* niet meer bouwen in uiterwaarden, gezien het verhoogde risico op overstromingen.
* bouwen van drijvende huizen en gebouwen.
 
'''Waterhuishouding.''' Met grondwater moeten we zuiniger omgaan. Het moet bovendien beter worden verdeeld. En extra water dat in Nederland komt, zal ergens moeten worden opgeslagen, bijvoorbeeld onder de Veluwe, in Zeeland, de Utrechtse heuvelrug.<ref name=":8" />
De stijging van CO2 wordt vooral door de mens veroorzaakt. Verkeer en industrie stoten veel CO2 uit.
 
Sinds het begin van het industriële tijdperk in 1750 tot 2009 is het percentage CO2 met 38 procent gestegen, waarmee het voor tweederde de oorzaak is van de groei van het broeikaseffect.
 
Het niveau van CO2-uitstoot in 1990 wordt bij verdragen ter terugdringing van de uitstoot als richtlijn gebruikt. Van 1990 tot 2008 steeg de CO2-uitstoot in de wereld met 41 procent. Van 2000 en 2008 steeg de CO2-uitstoot met 29 procent, vooral in ontwikkelingslanden en in deze landen vooral in China, dat economisch sterk groeit. In 2008 was de uitstoot van het broeikasgas in de wereld het hoogst: 1,3 ton per persoon<ref>Nieuwsartikel [http://www.nu.nl/wetenschap/2125541/mensen-stoten-co2-record.html Mensen stoten CO2-record uit], op Nu.nl dd. 18 nov 2009</ref>.
 
'''<nowiki/>'''<br />
 
== Christelijke beschouwing ==
'''Sceptisch en kritisch.''' In het verleden is de wereld gewaarschuwd voor een nieuwe ijstijd, zure regen en gaten in de ozonlaag. Daarover hoort men nog nauwelijks iets. De stemmen van de wetenschapper zijn niet eensluidend over de toekomst. Verwachtingen worden niet zelden bijgesteld. Het is daarom goed om sceptisch en kritisch te zijn, zonder de ogen te sluiten voor de feiten. Dat de aarde opwarmt is een feit.
 
'''God regeert en onderhoudt'''. Daarnaast moeten wij voor ogen houden dat God de Albeheerser is, ook van de weersomstandigheden op aarde. De [[aarde]] is door God tot een woonplaats voor de mens ingericht. Gods bestuur gaat over alles. Hij is 'in control'.
 
'''God regeert en onderhoudt'''. Daarnaast moeten wij voor ogen houden dat God de Albeheerser is, ook van de weersomstandigheden op aarde. De [[aarde]] is door God tot een woonplaats voor de mens ingericht. Gods bestuur gaat over alles. Hij is 'in control'. God is goed en soeverein. De aarde zal onze woonplaats zijn zolang Hij dat wil. <blockquote>''Ps 46:2 (46:3) Daarom zullen wij niet bevreesd zijn, al veranderde de aarde van plaats en werden de bergen verzet naar het hart van de zeeën. Ps 46:3 (46:4) Laat haar water bruisen, laat het schuimen, laat de bergen beven door haar onstuimigheid. Sela (...) Ps 46:11 (46:12) De HEERE van de legermachten is met ons; de God van Jakob is voor ons een veilige vesting.Sela (HSV)''</blockquote>'''Rentmeester.''' Onder christenen is een groeiend besef dat de mens bezig is zijn leefomgeving te verderven. Daar de mens als heerser en rentmeester over de aarde is gesteld, is hij verantwoordelijk voor het beheer van de aarde.  <blockquote>''Ge 1:26 En God zeide: Laat Ons mensen maken, naar Ons beeld, naar Onze gelijkenis; en dat zij heerschappij hebben over de vissen der zee, en over het gevogelte des hemels, en over het vee, en <u>over de gehele aarde</u>, en over al het kruipend gedierte, dat op de aarde kruipt.'' ''Ge 1:28 En God zegende hen, en God zeide tot hen: Weest vruchtbaar, en vermenigvuldigt, en vervult de aarde, en onderwerpt haar, en hebt heerschappij over de vissen der zee, en over het gevogelte des hemels, en over al het gedierte, dat op de aarde kruipt!'' </blockquote>Op 13 december 2009, tijdens de klimaattop in Kopenhagen, luidden meer dan 800 kerken in Nederland de klokken voor het klimaat.
{| class="wikitable"
|''"... ik geloof in een God die wereld en klimaat heeft geschapen. Ook geloof ik dat hij de mens de opdracht heeft gegeven er op een goede manier mee om te gaan, als een waardig rentmeester. Ik denk dat de mensheid hierin zwaar tekortschiet."''<ref>Hans de Jong, ''Interview: Reinier van den Berg'', artikel op Geografie.nl dd. 1 mrt 2007.</ref>(Reiner van den Berg, weerkundige, 2007)
Regel 119 ⟶ 163:
'''Zonde.''' Anderzijds beseffen christenen dat de mens in de zonde is gevallen en God ongehoorzaam is, met alle gevolgen van dien, zoals zelfzucht, hebzucht en wanbeheer van de aarde.
 
Naast de verontrustende materiële klimaatverandering is er een verandering in de geestelijke en zedelijke atmosfeer die nog verontrustender is, maar in de wereld minder hoog op de agenda staat. Gezinnen, huwelijken en kinderen staan onder toenemende druk. De maatschappij wordt harder en ruwer, het taalgebruik onbeschofter. Trouw en belangeloze liefde worden schaarser. Eerbied voor ouderen, gezagsdragers en hulpverleners neemt al jarenlang af. Er is een groeiende onverdraagzaamheid jegens christenen te bespeuren. De aarde warmt op, maar de maatschappij koelt af.<blockquote>''Mt 24:12 En omdat de wetteloosheid zal toenemen, zal de liefde van de velen verkoelen.''</blockquote>'''NieuwIn aarde.'''de Eensgeschiedenis zalvan GodIsraël hetmerken huidigewij heelaleen vernietigenverband (2op Petertussen 3:7geestelijk-12)zedelijke wantoestanden en eenongunstige nieuweweersomstandigheden, hemelzoals enhet aardeuitblijven scheppenvan (Opbregen. 21–22).
 
'''Focus.''' Maatregelen om de CO2-uitstoot terug te drinken en de gevolgen van de opwarming te beperken mogen ons gelovigen niet beheersen. Onze focus is vrucht te dragen voor God en alle volken tot leerlingen van Jezus Christus te maken.
 
'''Nieuw aarde.''' Eens zal God het huidige heelal vernietigen (2 Peter 3:7-12) en een nieuwe hemel en aarde scheppen (Opb. 21–22).
 
== Maatregelen ==
Regel 126 ⟶ 174:
Onder meer de volgende maatregelen worden overwogen of al toegepast om de uitstoot van broeikasgassen en daarmee de opwarming van de aarde tegen de gaan:
 
* opslaanuitstoot van kooldioxide (CO2) onderdoor de grondindustrie terugdringen
*heel veel bomen bijplanten om zoveel CO2 uit de lucht te halen
*opslaan van kooldioxide (CO2) onder de grond
*huizen energieneutraal maken
*kassen voorzien van aardwarmte
* energiebesparing
* aanwenden van alternatieve energiebronnen:
** biomassa aanwenden voor transportbrandstof
** aardwarmte
**elektrisch gaan rijden
 
De landen van de Verenigde Naties sloten in 1997 een klimaatakkoord, het zogeheten Kyotoprotocol, dat tot 2012 geldt. Het verdrag van Kyoto kwam na zeven jaar praten en onderhandelen tot stand. Vijfenvijftig belangrijke broeikasuitstotende landen beloofden vijf procent minder broeikasgassen in de atmosfeer te brengen ten opzichte van 1990.
 
Mede door de film ''The Unconventient truth'' van de Amerikaan Al Gore is de overtuiging gegroeid dat maatregelen noodzakelijk zijn.
 
=== Maatregelen in Nederland ===
Regel 140 ⟶ 189:
 
== Geschiedenis ==
'''ca. 950-1250.''' Deze periode noemt men de ''middeleeuwse warme periode.'' Toen was er een beduidend hogere temperatuur dan de voorafgaande en navolgende perioden. Het warmere klimaat was er vooral op het noordelijk halfrond.
[[Bestand:Hendrick Avercamp - Winterlandschap met ijsvermaak.jpg|miniatuur|566x566px|''Winterlandschap met ijsvermaak'', Hendrick Avercamp. Omstreeks 1608.]]
'''16e-19e eeuw.''' Deze periode in Europa wordt de Kleine IJstijd genoemd. Het was een stuk kouder dan tijdens de warme middeleeuwen.<ref name=":6" />Dat kwam deels door grote vulkaanuitbarstingen in het begin van de 19e eeuw. Na deze vulkaanuitbarstingen volgde een periode van herstel. Meteen daarna begon de Industriële Revolutie, die meer broeikasgassen uitstootte.<ref name=":6" />
 
'''Vanaf 1750'''. Rond 1750 begon in Engeland de industriële revolutie: de overgang van handmatig naar machinaal vervaardigde goederen, gepaard gaande met grootschalige veranderingen in bedrijf en maatschappij.
 
'''Begin 19e eeuw.''' In het begin van de negentiende eeuw begon deze industriële omwenteling in de rest van Europa.
 
'''1815.''' Grote uitbarsting van de Indonesische Tambora-vulkaan.
 
'''1997.''' De landen van de Verenigde Naties sloten in 1997 een klimaatakkoord, het zogeheten Kyotoprotocol, dat tot 2012 geldt. Het verdrag van Kyoto kwam na zeven jaar praten en onderhandelen tot stand. Vijfenvijftig belangrijke broeikasuitstotende landen beloofden vijf procent minder broeikasgassen in de atmosfeer te brengen ten opzichte van 1990.
 
'''2003.''' Record aantal warme dagen (20 graden of meer in De Bilt) in Nederland: 116.
 
'''2006'''. De documentaire film ''Unconventient truth'' (= 'Een ongemakkelijke waarheid') over de opwarming van de aarde, uitgebracht in mei en gepresenteerd door Al Gore, voormalig vicepresident van de Verenigde Staten, doet de overtuiging groeien dat maatregelen noodzakelijk zijn.
'''2015.''' Internationale klimaattop in Parijs, welke een klimaatakkoord oplevert dat klimaatdoelen formuleert. Afgesproken wordt dat de opwarming van de aarde ruim onder de 2 graden moet blijven, liever nog in de buurt van de 1,5 graad. Ook is afgesproken dat rijke landen meer moeten doen dan arme landen.
 
'''2015.''' <u>Klimaatakkoord van Parijs.</u> De Verenigde Naties houden een klimaattop in Parijs, welke een klimaatakkoord oplevert dat klimaatdoelen formuleert. Afgesproken wordt dat de opwarming van de aarde ruim onder de 2 graden moet blijven, liever nog in de buurt van de 1,5 graad. Ook is afgesproken dat rijke landen meer moeten doen dan arme landen. Hoe die doelen precies bereikt moeten worden, is na de klimaatconferentie nog onduidelijk.
 
'''2017.''' De wereldwijde CO2-uitstoot stijgt weer, na een paar jaar stabiel te zijn gebleven.
 
'''2018.''' Op het noordelijk halfrond worden extreem-weerrecords gebroken met overstromingen, hittegolven en natuurbranden<ref name=":4" />.
Regel 158 ⟶ 221:
Dat staat in het zogenoemde Emissions Gap Report van de VN, dat is gepresenteerd aan de vooravond van de internationale klimaattop die maandag in Polen begint. Op dit moment, stelt het rapport, raken de doelen alleen maar verder uit beeld, want de wereldwijde CO2-uitstoot is vorig jaar juist weer gestegen, na een paar jaar stabiel te zijn gebleven.
 
In december wordt een internationale <u>VN-klimaattop</u> in de Poolse stad Katowice gehouden. De conferentie met deelnemers uit bijna 200 landen moet de in Parijs (2015) gemaakte afspraken uitwerken. De klimaatconferentie moetlevert een handboek met allerlei regels opleveren,op. Het maakt voor elk land duidelijk waaraan landenhet zich moetenheeft gaante houden, omopdat hunde klimaatdoelen van Parijs bereikt worden. De uitstoot van broeikasgassen moet snel en fors naar beneden te brengen, zodat de opwarming van de aarde wordtbeperkt tegengegaanblijft.<ref>Nieuwsbericht op NOS.nl, 14 dec. 2018. - https://nos.nl/artikel/2263507-onzekerheid-op-laatste-dag-klimaattop-nog-veel-werk-te-doen.html</ref> Het handboek regelt hoe landen de uitstoot van broeikasgassen moeten meten, hoe ze erover moeten rapporteren en hoe ze elkaar kunnen controleren, zodat ze ook doen wat ze beloven<ref>Nieuwsbericht op NOS.nl, 15 dec. 2018 - https://nos.nl/artikel/2263706-toch-resultaat-na-moeizame-onderhandelingen-op-poolse-klimaattop.html</ref>. Daarnaast is afgesproken dat de landen in de komende jaren hun doelen aanscherpen.
 
'''2019.''' In Australië breken enorme bosbranden uit.
 
'''2020.''' In mei wordt het in Siberië warmer dan ooit gemeten. Het grootste deel van Siberië bestaat uit permanent bevroren bodem (''permafrost''). Doordat de permafrost smelt, ontstaan nieuwe moerassen en meertjes. De plantenresten hierin gaan rotten. Door het rotten ontstaat methaangas. Uit de moerassen en meertjes stijgt veel methaangas op, dat in de atmosfeer komt. En dat draagt bij aan de opwarming van de aarde.<ref name=":7" /> Door de hitte ontstaan meer bosbranden; bomen die CO2 opnemen gaan daardoor verloren.
 
De ijskap van groenland smelt laatste twintig jaar steeds sneller. Het smeltwater zorgt voor een wereldwijde zeespiegelstijging van 0,7 mm per jaar, dit is ongeveer een kwart van de jaarlijkse stijging van ongeveer 3 mm. Als de hele Groenlandse ijskap zou smelten, dan zou zeespiegel op aarde 7 meter stijgen.<ref>https://nos.nl/artikel/2344497-groenlandse-ijskap-smelt-laatste-twintig-jaar-steeds-sneller.html, nieuwsbericht van 18 aug. 2020.</ref>
 
<br />
== Toekomst ==
'''Nederland.''' Hogere temperaturen leiden tot een verlenging van het groei- en bloeiseizoen<ref name=":5" />.
Regel 167 ⟶ 235:
 
=== Weersextremen in de eindtijd ===
Is de klimaatverandering met haar extreme weersomstandigheden een voorbode van de rampzalige eindtijd die ons in de[[Openbaring van Johannes|Openbaring]] en elders in de Schrift wordt geschilderd?
 
'''<nowiki/>'Bruisen van zee en watergolven'.''' Toenemende weersextremen als stormen en stijging van de zeespiegel zijn verwachte gevolgen van de klimaatverandering. Zij zullen de zee voor ons mensen gevaarlijker maken. GevaarlijkVolgens Gods woord zullen gevaarlijk bruisen van zee en watergolven zullen volgens Gods Woord de volken in de eindtijd beangstigen:
 
'''<nowiki/>'''<blockquote>''Lu 21:24 En zij zullen vallen door het scherp van het zwaard en als gevangenen worden weggevoerd onder alle volken; en Jeruzalem zal door de volken worden vertrapt, totdat de tijden van de volken zijn vervuld.'' ''Lu 21:25 En er zullen tekenen zijn aan zon, maan en sterren, en op de aarde benauwdheid onder de volken, in radeloosheid <u>door het bruisen van zee en watergolven</u>, Lu 21:26 terwijl mensen het besterven van bangheid en verwachting van de dingen die over het aardrijk komen; want de krachten van de hemelen zullen wankelen. Lu 21:27 En dan zullen zij de Zoon des mensen zien komen in een wolk, met kracht en grote heerlijkheid.'' (TELOS)</blockquote>Dit natuurverschijnsel van de zee kan echter ook veroorzaakt zijn door een inslaande meteoriet uit de ruimte of door aardbevingen die tsunami's veroorzaken of door direct handelen van engelen die de winden beïnvloeden. De Openbaring vermeldt vallende sterren, aardbevingen en inwerken van engelen op de wind.
'''<nowiki/><nowiki/>'''
 
<blockquote>''Lu 21:24 En zij zullen vallen door het scherp van het zwaard en als gevangenen worden weggevoerd onder alle volken; en Jeruzalem zal door de volken worden vertrapt, totdat de tijden van de volken zijn vervuld.'' ''Lu 21:25 En er zullen tekenen zijn aan zon, maan en sterren, en op de aarde benauwdheid onder de volken, in radeloosheid <u>door het bruisen van zee en watergolven</u>, Lu 21:26 terwijl mensen het besterven van bangheid en verwachting van de dingen die over het aardrijk komen; want de krachten van de hemelen zullen wankelen. Lu 21:27 En dan zullen zij de Zoon des mensen zien komen in een wolk, met kracht en grote heerlijkheid.'' (TELOS)</blockquote>
 
Dit natuurverschijnsel van de zee kan echter ook veroorzaakt zijn door een inslaande meteoriet uit de ruimte of door aardbevingen die tsunami's veroorzaken of door direct handelen van engelen die de winden beïnvloeden. Het boek Openbaring vermeldt vallende sterren, aardbevingen en inwerken van engelen op de wind.
 
'''Grote hitte'''. De klimaatverandering brengt weersextremen zoals hittegolven. In de eindtijd zal zich grote hitte voordoen. In het boek [[Openbaring van Johannes|Openbaring]] lezen wij: <blockquote>''Opb 7:16 Zij zullen geen honger en geen dorst meer hebben en de <u>zon</u> zal op hen geenszins <u>vallen</u>, noch enige <u>hitte</u>;'' ''Opb 7:17 want het Lam dat in het midden van de troon is, zal hen weiden en hen leiden naar bronnen van levenswateren, en God zal elke traan van hun ogen afwissen. Opb 16:8 En de vierde goot zijn schaal uit op de <u>zon</u>, en haar werd gegeven de mensen <u>met vuur te verbranden</u>;'' ''Opb 16:9 en de mensen werden <u>verbrand door grote hitte</u> en lasterden de naam van God, die de macht over deze plagen had, en zij bekeerden zich niet om Hem heerlijkheid te geven.'' (TELOS)</blockquote>De grote hitte waarvan Openbaring spreekt, is een gevolg van een oordeel van God over een wereld die zeer slecht is geworden. De natuurlijke (secundaire) oorzaak van de hitte is de zon. Er zal iets met de zon gebeuren, waardoor er grote hitte op aarde komt. Dit lijkt iets anders te zijn dan meer hittegolven als gevolg van meer broeikasgassen.
 
De profeet Jesaja voorzegde dat de bewoners der aarde door een gloed verteerd zouden worden:
De profeet Jesaja voorzegde dat de bewoners der aarde door een gloed verteerd zouden worden: <blockquote>''Jes 24:1 Zie, de HERE ontledigt en verwoest de aarde, keert haar onderstboven en verstrooit haar inwoners. (...) Jes 24:3 De aarde wordt volkomen ontledigd en geheel leeggeroofd, want de HERE heeft dit woord gesproken. Jes 24:4 De aarde treurt, verwelkt; de wereld kwijnt weg, verwelkt; de hoogsten van het volk des lands kwijnen weg. Jes 24:5 Want de aarde is ontwijd door haar bewoners, omdat zij de wetten hebben overtreden, de inzetting ontdoken, het eeuwig verbond verbroken. Jes 24:6 Daarom verslindt een vloek de aarde en moeten haar bewoners boeten; daarom worden de bewoners der aarde <u>door een gloed verteerd</u> en blijven er weinig stervelingen over. Jes 24:7 De most treurt, de wijnstok verkwijnt, alle blijden van hart zuchten. (...) Jes 24:13 Want zo zal het zijn op de aarde onder de volken: als bij het afslaan van de olijven, als bij de nalezing, wanneer de wijnoogst ten einde is. (NBG51)''</blockquote>Er komt echter een verandering bij de komst van de Heer Jezus. Jesaja vervolgt: <blockquote>''Jes 24:14 Daarginds verheft men zijn stem en jubelt; over de majesteit des HEREN juicht men van de zee af. Jes 24:15 Eert daarom de HERE in de streken des lichts; in de kustlanden der zee de naam van de HERE, de God van Israel. (NBG51)''</blockquote>Onze God is een verterend vuur. Wanneer zijn toorn ontbrandt, kan dat in de wereld en de natuur gemerkt worden. <blockquote>''Heb 12:28 Laten wij dus, daar wij een onwankelbaar koninkrijk ontvangen, de genade vasthouden, en laten wij daardoor God dienen op een Hem welbehaaglijke wijze met eerbied en ontzag. Heb 12:29 Immers <u>onze God is een verterend vuur</u>. (TELOS)''</blockquote>'''Grote hagel'''. Een voorzegde extremiteit is de grote hagel die zal vallen, elke hagelsteen ongeveer een [[talent]], dat is 30 kilo, zwaar. <blockquote>''Opb 16:21 En een <u>grote hagel</u>, elke steen ongeveer een talent zwaar, viel uit de hemel op de mensen, en de mensen lasterden God vanwege de plaag van de hagel, want de plaag daarvan is zeer groot. (TELOS)''</blockquote>Toepasselijk en bemoedigend is Ps. 46: <blockquote>''Ps 46:1 ... God is ons een Toevlucht en Sterkte; Hij is krachtelijk bevonden een Hulp in benauwdheden. Ps 46:2 (46-3) Daarom zullen wij niet vrezen, al veranderde de aarde [haar] [plaats], en al werden de bergen verzet in het hart der zeeën; Ps 46:3 (46-4) <u>Laat haar wateren bruisen</u>, laat ze beroerd worden; laat de bergen daveren, door derzelver verheffing! Sela. (...) Ps 46:6 (46-7) De heidenen raasden, de koninkrijken bewogen zich; Hij verhief Zijn stem, de aarde <u>versmolt</u>. Ps 46:7 (46-8) De HEERE der heirscharen is met ons; de God van Jakob is ons een Hoog Vertrek. Sela. Ps 46:8 (46-9) Komt, aanschouwt de daden des HEEREN, Die verwoestingen op aarde aanricht. Ps 46:9 (46-10) Die de oorlogen doet ophouden tot aan het einde der aarde, den boog verbreekt, en de spies aan twee slaat, de wagenen met vuur verbrandt. Ps 46:10 (46-11) Laat af, en weet, dat Ik God ben; Ik zal verhoogd worden onder de heidenen, Ik zal verhoogd worden op de aarde. Ps 46:11 (46-12) De HEERE der heirscharen is met ons; de God van Jakob is ons een Hoog Vertrek. Sela. (SV)''</blockquote>
 
<blockquote>''Jes 24:1 Zie, de HERE ontledigt en verwoest de aarde, keert haar onderstboven en verstrooit haar inwoners. (...) Jes 24:3 De aarde wordt volkomen ontledigd en geheel leeggeroofd, want de HERE heeft dit woord gesproken. Jes 24:4 De aarde treurt, verwelkt; de wereld kwijnt weg, verwelkt; de hoogsten van het volk des lands kwijnen weg. Jes 24:5 Want de aarde is ontwijd door haar bewoners, omdat zij de wetten hebben overtreden, de inzetting ontdoken, het eeuwig verbond verbroken. Jes 24:6 Daarom verslindt een vloek de aarde en moeten haar bewoners boeten; daarom worden de bewoners der aarde <u>door een gloed verteerd</u> en blijven er weinig stervelingen over. Jes 24:7 De most treurt, de wijnstok verkwijnt, alle blijden van hart zuchten. (...) Jes 24:13 Want zo zal het zijn op de aarde onder de volken: als bij het afslaan van de olijven, als bij de nalezing, wanneer de wijnoogst ten einde is. (NBG51)''</blockquote>
 
Er komt echter een verandering bij de komst van de Heer Jezus. Jesaja vervolgt:
 
<blockquote>''Jes 24:14 Daarginds verheft men zijn stem en jubelt; over de majesteit des HEREN juicht men van de zee af. Jes 24:15 Eert daarom de HERE in de streken des lichts; in de kustlanden der zee de naam van de HERE, de God van Israel. (NBG51)''</blockquote>
 
Onze God is een verterend vuur. Wanneer zijn toorn ontbrandt, kan dat in de wereld en de natuur gemerkt worden.
 
<blockquote>''Heb 12:28 Laten wij dus, daar wij een onwankelbaar koninkrijk ontvangen, de genade vasthouden, en laten wij daardoor God dienen op een Hem welbehaaglijke wijze met eerbied en ontzag. Heb 12:29 Immers <u>onze God is een verterend vuur</u>. (TELOS)''</blockquote>
 
'''Grote hagel'''. Een voorzegde extremiteit is de grote hagel die zal vallen, elke hagelsteen ongeveer een [[talent]], dat is 30 kilo, zwaar.
 
<blockquote>''Opb 16:21 En een <u>grote hagel</u>, elke steen ongeveer een talent zwaar, viel uit de hemel op de mensen, en de mensen lasterden God vanwege de plaag van de hagel, want de plaag daarvan is zeer groot. (TELOS)''</blockquote>
 
Toepasselijk en bemoedigend is Ps. 46: <blockquote>''Ps 46:1 ... God is ons een Toevlucht en Sterkte; Hij is krachtelijk bevonden een Hulp in benauwdheden. Ps 46:2 (46-3) Daarom zullen wij niet vrezen, al veranderde de aarde [haar] [plaats], en al werden de bergen verzet in het hart der zeeën; Ps 46:3 (46-4) <u>Laat haar wateren bruisen</u>, laat ze beroerd worden; laat de bergen daveren, door derzelver verheffing! Sela. (...) Ps 46:6 (46-7) De heidenen raasden, de koninkrijken bewogen zich; Hij verhief Zijn stem, de aarde <u>versmolt</u>. Ps 46:7 (46-8) De HEERE der heirscharen is met ons; de God van Jakob is ons een Hoog Vertrek. Sela. Ps 46:8 (46-9) Komt, aanschouwt de daden des HEEREN, Die verwoestingen op aarde aanricht. Ps 46:9 (46-10) Die de oorlogen doet ophouden tot aan het einde der aarde, den boog verbreekt, en de spies aan twee slaat, de wagenen met vuur verbrandt. Ps 46:10 (46-11) Laat af, en weet, dat Ik God ben; Ik zal verhoogd worden onder de heidenen, Ik zal verhoogd worden op de aarde. Ps 46:11 (46-12) De HEERE der heirscharen is met ons; de God van Jakob is ons een Hoog Vertrek. Sela. (SV)''</blockquote>
 
== Zie ook ==
[[Droogte]] | [[Hitte]] | [[Weer]]
 
== Bron ==
Onder andere:
 
[https://www.gotquestions.org/climate-change.html How should a Christian view climate change]?, op www.GotQuestions.org, zonder datum.
 
== Meer informatie ==
Artikel [http://nl.wikipedia.org/wiki/Klimaatverandering Klimaatverandering] en [https://nl.wikipedia.org/wiki/Opwarming_van_de_Aarde Opwarming van de Aarde] op Wikipedia.
 
[https://www.clo.nl/onderwerpen/klimaatverandering Klimaatverandering], CLO.nl. Informatie van de Nederlandse overheid over klimaatverandering, inzonderheid met betrekking tot Nederland.
 
[https://clintel.nl/ Clintel.nl], website van de Stichting ''Climate Intelligence'' (CLINTEL), een onafhankelijke stichting die objectief wil berichten over klimaatverandering en klimaatbeleid. De stichting is in 2019 opgericht door emeritus-hoogleraar geofysica Guus Berkhout en wetenschapsjournalist Marcel Crok. "Belangrijkste doelstelling van CLINTEL is het genereren van kennis over en inzicht in de omvang, aard, oorzaken en gevolgen van klimaatverandering en het klimaatbeleid dat hierop betrekking heeft."<ref>Bron: https://clintel.nl/, geciteerd 29 juni 2019.</ref> CLINTEL ziet geen reden tot klimaatalarmisme of doemdenken.
 
== Voetnoten ==
<references />