Klimaatverandering: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Regel 40: Regel 40:
'''Opwarming veel later.''' De toename van de broeikasgassen heeft, zeggen geleerden, niet terstond een volledige uitwerking op het klimaat. Tussen de toename van de broeikasgassen en de klimaatverandering zit een hiaat van tijd. Zelfs als de toename van CO2 morgen zou stoppen, zou de aarde nog tientallen jaren doorgaan met opwarmen, aangenomen dat de toename van CO2 de voornaamste oorzaak is<ref name=":2">Astrid Smit, [http://www.intermediair.nl/artikel/weekblad-archief/53966/de-strijd-om-de-klimaatverandering.html De strijd om de klimaatverandering; nog twaalf jaar te gaan], op Intermediair.nl dd. 21 nov. 2007. Vertaald uit ''New Scientist''.</ref>.
'''Opwarming veel later.''' De toename van de broeikasgassen heeft, zeggen geleerden, niet terstond een volledige uitwerking op het klimaat. Tussen de toename van de broeikasgassen en de klimaatverandering zit een hiaat van tijd. Zelfs als de toename van CO2 morgen zou stoppen, zou de aarde nog tientallen jaren doorgaan met opwarmen, aangenomen dat de toename van CO2 de voornaamste oorzaak is<ref name=":2">Astrid Smit, [http://www.intermediair.nl/artikel/weekblad-archief/53966/de-strijd-om-de-klimaatverandering.html De strijd om de klimaatverandering; nog twaalf jaar te gaan], op Intermediair.nl dd. 21 nov. 2007. Vertaald uit ''New Scientist''.</ref>.


'''Niet overal dezelfde gevolgen'''. Niet alle delen van de wereld zullen dezelfde gevolgen ondervinden. Bij een gemiddelde opwarming van 4 graden, wordt het in bepaalde streken nog veel warmer. Op de Noordpool wordt het 15 graden warmer en in het westen en zuiden van Afrika 10 graden warmer. Rond de Middellandse Zee zal een vijfde minder neerslag vallen, zodat ook zuidelijk Europa een woestijngebied dreigt te worden<ref name=":0" />. Afrika en grote delen van Zuid-Azie zullen naar verwachting het meest lijden onder de wereldwijde klimaatverandering. Somalie, Haiti en Afghanistan lopen het meeste risico. Onder de 28 bedreigde landen zijn er 22 in Afrika. Buiten Afrika bevinden Bangladesh, Sri Lanka, Pakistan en India bevinden zich in de gevarenzone. Het minst te vrezen hebben Noorwegen, Finland, Japan, Canada en Nieuw-Zeeland. Ook de Verenigde Staten en Australie, die per hoofd van de bevolking het meeste CO2 in de atmosfeer brengen, bevinden zich in de top-15 van landen die naar verwachting het minste last krijgen van de klimaatverandering<ref>Bron: nieuwsbericht van Radio Nederland Wereldomroep dd. 3 sept. 2009. Dit bericht verwijst naar een index van Maplecroft, een Britse organisatie die wereldwijde veranderingen in kaart brengt.</ref>.
'''Warmer.''' Sinds de industriële revolutie in de 18e en 19e eeuw is de temperatuur op aarde 1 graden Celsius warmer geworden<ref name=":4">''10 New Insights in Climate Science 2018'' (2018) - https://briefs.futureearth.org/10-insights-2018/</ref>. Sinds de laatste ijstijd is het gemiddeld nog niet zo warm geweest<ref name=":4" />.

=== Warmer ===
Sinds de industriële revolutie in de 18e en 19e eeuw is de temperatuur op aarde 1 graden Celsius warmer geworden<ref name=":4">''10 New Insights in Climate Science 2018'' (2018) - https://briefs.futureearth.org/10-insights-2018/</ref>. Sinds de laatste ijstijd is het gemiddeld nog niet zo warm geweest<ref name=":4" />.


Veel wetenschappers verwachten dat het op aarde gemiddeld nog 2 graden Celcius warmer zal worden<ref name=":1">Nieuwsartikel [http://www.refdag.nl/artikel/1446067/Wetenschappers+herhalen+CO2waarschuwing.html Wetenschappers herhalen CO2-waarschuwing], op RefDag.nl dd. 18 nov. 2009</ref>. Zonder klimaatbeleid is de aarde rond 2050 ongeveer 2 graden Celcius warmer en aan het eind van deze eeuw 2,5 tot 6 graden warmer<ref>Aldus het Planbureau voor de Leefomgeving, zie [http://www.nu.nl/wetenschap/2138596/nog-10-jaar-opwarming-aarde-beperken.html nieuwsbericht] op RefDag.nl dd. 7 december 2009.</ref>. Het Britse nationale metereologische instituut verwacht (2010) dat, onder voortzetting van de huidige CO2-uitstoot, een temperatuurstijging van 4 graden tot het midden van de eeuw waarschijnlijk is<ref name=":0" />. Veel wetenschappers verwachten dat, als noodzakelijke maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen worden uitgesteld, de gemiddelde temperatuur op aarde met maximaal 6 graden Celcius zal stijgen<ref name=":1" />.
Veel wetenschappers verwachten dat het op aarde gemiddeld nog 2 graden Celcius warmer zal worden<ref name=":1">Nieuwsartikel [http://www.refdag.nl/artikel/1446067/Wetenschappers+herhalen+CO2waarschuwing.html Wetenschappers herhalen CO2-waarschuwing], op RefDag.nl dd. 18 nov. 2009</ref>. Zonder klimaatbeleid is de aarde rond 2050 ongeveer 2 graden Celcius warmer en aan het eind van deze eeuw 2,5 tot 6 graden warmer<ref>Aldus het Planbureau voor de Leefomgeving, zie [http://www.nu.nl/wetenschap/2138596/nog-10-jaar-opwarming-aarde-beperken.html nieuwsbericht] op RefDag.nl dd. 7 december 2009.</ref>. Het Britse nationale metereologische instituut verwacht (2010) dat, onder voortzetting van de huidige CO2-uitstoot, een temperatuurstijging van 4 graden tot het midden van de eeuw waarschijnlijk is<ref name=":0" />. Veel wetenschappers verwachten dat, als noodzakelijke maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen worden uitgesteld, de gemiddelde temperatuur op aarde met maximaal 6 graden Celcius zal stijgen<ref name=":1" />.


=== Droger èn natter ===
'''Droger èn natter'''. Warmer weer maakt de droogte droger en de buien natter<ref name=":5">Nieuwsbericht op NOS.nl, video 'Wat een weer', 3 dec. 2018. - https://nos.nl/artikel/2261830-wereld-bijeen-voor-uitwerking-klimaatakkoord-parijs-elk-klein-beetje-telt.html</ref>. Bij warmer weer verdampt er meer water. Wolken kunnen bij warmer weer meer water vasthouden en dus later meer water uitstorten.
Warmer weer maakt de droogte droger en de buien natter<ref name=":5">Nieuwsbericht op NOS.nl, video 'Wat een weer', 3 dec. 2018. - https://nos.nl/artikel/2261830-wereld-bijeen-voor-uitwerking-klimaatakkoord-parijs-elk-klein-beetje-telt.html</ref>. Bij warmer weer verdampt er meer water. Wolken kunnen bij warmer weer meer water vasthouden en dus later meer water uitstorten.


=== Poolkappen smelten ===
'''Poolkappen smelten'''. Een gevolg van de opwarming is dat het poolijs smelt. Groenland is voor 80 procent met ijs bedekt (2009), maar de ijskap smelt. In de periode 2006-2008 verloor het land door smelting van het ijs 273 kubieke kilometer meter water per jaar. De Groenlandse ijskap bevat genoeg water om de zeespiegel van de wereld 7 meter te doen stijgen<ref>Rudy Pieters, ''IJskap op groenland smelt sneller dan ooit'', nieuwsartikel op [http://www.ipsnews.be/ www.IPSnews.be] dd. 18 nov. 2009. (Hyperlink naar artikel niet mogelijk).</ref>.
Een gevolg van de opwarming is dat het poolijs smelt. Groenland is voor 80 procent met ijs bedekt (2009), maar de ijskap smelt. In de periode 2006-2008 verloor het land door smelting van het ijs 273 kubieke kilometer meter water per jaar. De Groenlandse ijskap bevat genoeg water om de zeespiegel van de wereld 7 meter te doen stijgen<ref>Rudy Pieters, ''IJskap op groenland smelt sneller dan ooit'', nieuwsartikel op [http://www.ipsnews.be/ www.IPSnews.be] dd. 18 nov. 2009. (Hyperlink naar artikel niet mogelijk).</ref>.


=== Gevolgen voor de zeeën ===
'''Gevolgen voor de zeeën.''' Gevolgen van de opwarming van de aarde voor de zeeën zijn: warmer water, meer schadelijke bacteriën<ref>[http://www.gva.be/nieuws/wetenschap/aid1077661/warmere-oceanen-produceren-gevaarlijke-bacterien.aspx Warmere oceanen produceren gevaarlijke bacteriën], nieuwsartikel op GVA.be, 15 sept. 2011</ref>, een stijgende zeespiegel, kusterosie, smeltende ijskappen, meer en hevigere stormen, wijzigingen in de zeestromingen en verzuring.
Gevolgen van de opwarming van de aarde voor de zeeën zijn: warmer water, meer schadelijke bacteriën<ref>[http://www.gva.be/nieuws/wetenschap/aid1077661/warmere-oceanen-produceren-gevaarlijke-bacterien.aspx Warmere oceanen produceren gevaarlijke bacteriën], nieuwsartikel op GVA.be, 15 sept. 2011</ref>, een stijgende zeespiegel, kusterosie, smeltende ijskappen, meer en hevigere stormen, wijzigingen in de zeestromingen en verzuring.


Er ligt echter een lange tijd tussen de opwarming en de volledige uitwerking op het zeewaterpeil. Volgens de IPCC (Intergovernmental Panel on Climat Change), het VN-klimaatpanel, zal de zeespiegel tegen het eind van 2100 hooguit 0,6 meter hoger liggen<ref name=":2" />. Dit is het begin, want de stijging zal eeuwen aanhouden.
'''Zeewaterpeil.''' Er ligt echter een lange tijd tussen de opwarming en de volledige uitwerking op het zeewaterpeil. Volgens de IPCC (Intergovernmental Panel on Climat Change, het VN-klimaatpanel) in 2007, zal de zeespiegel tegen het eind van 2100 hooguit 0,6 meter hoger liggen<ref name=":2" />. Dit is het begin, want de stijging zal eeuwen aanhouden. In sept. 2017 waarschuwde het IPCC voor een snellere stijging van de zeespiegel. Als de uitstoot van CO2 niet sterk wordt teruggedrongen, zal de zeespiegel eind 21e eeuw 1,10 meter hoger liggen dan in de periode 1986-2005<ref>[https://nos.nl/artikel/2304009-nature-schrapt-rapport-over-opwarming-oceanen.html Nature schrapt rapport over opwarming oceanen], NOS.nl, nieuwsbericht dd. 30 sept. 2019.</ref>.


Drie miljoen jaar geleden (volgens de gangbare chronologie) lag de temperatuur twee tot drie graden hoger lag dan nu. Toen stond het zeewater 25 meter hoger dan in het begin van de 21e eeuw en zouden de steden Amsterdam, New York, Londen, Tokio en Shanghai overstroomd zijn<ref name=":2" />.
'''Verleden.''' Drie miljoen jaar geleden (volgens de gangbare chronologie) lag de temperatuur twee tot drie graden hoger dan in 2007. Toen stond het zeewater 25 meter hoger dan in het begin van de 21e eeuw en zouden de steden Amsterdam, New York, Londen, Tokio en Shanghai overstroomd zijn<ref name=":2" />.


=== Overstromingen ===
'''Groener.''' Een gevolg van de stijging van de CO2-concentratie is dat de aarde groener wordt; meer CO2 stimuleert de groei van planten en bomen.
Veel laaggelegen steden aan de kust en kleine eilanden lopen door de stijging van de zeespiegel grotere risico's op overstroming.


=== Groener ===
'''Uitsterving.''' Als de gemiddelde temperatuur op aarde drie graden stijgt, dan wordt naar verwachting de helft van alle soorten met uitsterving bedreigd<ref name=":2" />. Stijgt de temperatuur met vier graden, dan sterft de helft van alle soorten<ref name=":0" />. De landbouwopbrengsten zullen in de meeste gebieden op aarde terugvallen. Er zullen meer hittegolven, periodes van droogte, overstromingen en bosbranden zijn; zij zullen meer mensenlevens kosten<ref name=":2" />.
Een gevolg van de stijging van de CO2-concentratie is dat de aarde groener wordt; meer CO2 stimuleert de groei van planten en bomen.

=== Uitsterving ===
Als de gemiddelde temperatuur op aarde drie graden stijgt, dan wordt naar verwachting de helft van alle soorten met uitsterving bedreigd<ref name=":2" />. Stijgt de temperatuur met vier graden, dan sterft de helft van alle soorten<ref name=":0" />. De landbouwopbrengsten zullen in de meeste gebieden op aarde terugvallen. Er zullen meer hittegolven, periodes van droogte, overstromingen en bosbranden zijn; zij zullen meer mensenlevens kosten<ref name=":2" />.


De steeds grotere verschillen in het weer van jaar tot jaar zijn funest voor sommige plantensoorten: deze worden met uitsterven bedreigd<ref>Nieuwsartikel [http://www.nu.nl/wetenschap/2232175/planten-niet-opgewassen-weerextremen.html Planten niet opgewassen tegen weerextremen], op Nu.nl dd. 22 april 2010</ref>.
De steeds grotere verschillen in het weer van jaar tot jaar zijn funest voor sommige plantensoorten: deze worden met uitsterven bedreigd<ref>Nieuwsartikel [http://www.nu.nl/wetenschap/2232175/planten-niet-opgewassen-weerextremen.html Planten niet opgewassen tegen weerextremen], op Nu.nl dd. 22 april 2010</ref>.

'''Niet overal dezelfde gevolgen'''. Niet alle delen van de wereld zullen dezelfde gevolgen ondervinden. Bij een gemiddelde opwarming van 4 graden, wordt het in bepaalde streken nog veel warmer. Op de Noordpool wordt het 15 graden warmer en in het westen en zuiden van Afrika 10 graden warmer. Rond de Middellandse Zee zal een vijfde minder neerslag vallen, zodat ook zuidelijk Europa een woestijngebied dreigt te worden<ref name=":0" />. Afrika en grote delen van Zuid-Azie zullen naar verwachting het meest lijden onder de wereldwijde klimaatverandering. Somalie, Haiti en Afghanistan lopen het meeste risico. Onder de 28 bedreigde landen zijn er 22 in Afrika. Buiten Afrika bevinden Bangladesh, Sri Lanka, Pakistan en India bevinden zich in de gevarenzone. Het minst te vrezen hebben Noorwegen, Finland, Japan, Canada en Nieuw-Zeeland. Ook de Verenigde Staten en Australie, die per hoofd van de bevolking het meeste CO2 in de atmosfeer brengen, bevinden zich in de top-15 van landen die naar verwachting het minste last krijgen van de klimaatverandering<ref>Bron: nieuwsbericht van Radio Nederland Wereldomroep dd. 3 sept. 2009. Dit bericht verwijst naar een index van Maplecroft, een Britse organisatie die wereldwijde veranderingen in kaart brengt.</ref>.


== Verandering in Europa en Nederland ==
== Verandering in Europa en Nederland ==
Regel 107: Regel 116:


== CO2-uitstoot ==
== CO2-uitstoot ==
De meeste kooldioxide (CO2) die in de lucht komt wordt vervolgens opgenomen door oceanen en planten: 55% van de uitgestoten CO2.
De meeste kooldioxide ([[Koolstofdioxide|CO2]]) die in de lucht komt wordt vervolgens opgenomen door oceanen en planten: 55% van de uitgestoten CO2.


Veel wetenschappers wijzen de toename van het broeikasgas in de atmosfeer als de belangrijkste oorzaak van de opwarming van de aarde.
Veel wetenschappers wijzen de toename van het broeikasgas in de atmosfeer als de belangrijkste oorzaak van de opwarming van de aarde.
Regel 128: Regel 137:
'''Zonde.''' Anderzijds beseffen christenen dat de mens in de zonde is gevallen en God ongehoorzaam is, met alle gevolgen van dien, zoals zelfzucht, hebzucht en wanbeheer van de aarde.
'''Zonde.''' Anderzijds beseffen christenen dat de mens in de zonde is gevallen en God ongehoorzaam is, met alle gevolgen van dien, zoals zelfzucht, hebzucht en wanbeheer van de aarde.


Naast de verontrustende materiële klimaatverandering is er een verandering in de geestelijke en zedelijke atmosfeer die nog verontrustender is, maar in de wereld minder hoog op de agenda staat. Gezinnen, huwelijken en kinderen staan onder toenemende druk. De maatschappij wordt harder en ruwer, het taalgebruik onbeschofter. Trouw en belangeloze liefde worden schaarser. Eerbied voor ouderen, gezagsdragers en hulpverleners neemt al jarenlang af. Er is een groeiende onverdraagzaamheid jegens christenen te bespeuren. De aarde warmt op, maar de maatschappij koelt af.<blockquote>''Mt 24:12 En omdat de wetteloosheid zal toenemen, zal de liefde van de velen verkoelen.''</blockquote>'''Focus.''' Maatregelen om de CO2-uitstoot terug te drinken en de gevolgen van de opwarming te beperken mogen ons gelovigen niet beheersen. Onze focus is vrucht te dragen voor God en alle volken tot leerlingen van Jezus Christus te maken.
Naast de verontrustende materiële klimaatverandering is er een verandering in de geestelijke en zedelijke atmosfeer die nog verontrustender is, maar in de wereld minder hoog op de agenda staat. Gezinnen, huwelijken en kinderen staan onder toenemende druk. De maatschappij wordt harder en ruwer, het taalgebruik onbeschofter. Trouw en belangeloze liefde worden schaarser. Eerbied voor ouderen, gezagsdragers en hulpverleners neemt al jarenlang af. Er is een groeiende onverdraagzaamheid jegens christenen te bespeuren. De aarde warmt op, maar de maatschappij koelt af.<blockquote>''Mt 24:12 En omdat de wetteloosheid zal toenemen, zal de liefde van de velen verkoelen.''</blockquote>In de geschiedenis van Israël merken wij een verband op tussen geestelijk-zedelijke wantoestanden en ongunstige weersomstandigheden, zoals het uitblijven van regen.

'''Focus.''' Maatregelen om de CO2-uitstoot terug te drinken en de gevolgen van de opwarming te beperken mogen ons gelovigen niet beheersen. Onze focus is vrucht te dragen voor God en alle volken tot leerlingen van Jezus Christus te maken.


'''Nieuw aarde.''' Eens zal God het huidige heelal vernietigen (2 Peter 3:7-12) en een nieuwe hemel en aarde scheppen (Opb. 21–22).
'''Nieuw aarde.''' Eens zal God het huidige heelal vernietigen (2 Peter 3:7-12) en een nieuwe hemel en aarde scheppen (Opb. 21–22).
Regel 163: Regel 174:
'''2006'''. De documentaire film ''Unconventient truth'' (= 'Een ongemakkelijke waarheid') over de opwarming van de aarde, uitgebracht in mei en gepresenteerd door Al Gore, voormalig vicepresident van de Verenigde Staten, doet de overtuiging groeien dat maatregelen noodzakelijk zijn.
'''2006'''. De documentaire film ''Unconventient truth'' (= 'Een ongemakkelijke waarheid') over de opwarming van de aarde, uitgebracht in mei en gepresenteerd door Al Gore, voormalig vicepresident van de Verenigde Staten, doet de overtuiging groeien dat maatregelen noodzakelijk zijn.


'''2015.''' De Verenigde Naties houden een klimaattop in Parijs, welke een klimaatakkoord oplevert dat klimaatdoelen formuleert. Afgesproken wordt dat de opwarming van de aarde ruim onder de 2 graden moet blijven, liever nog in de buurt van de 1,5 graad. Ook is afgesproken dat rijke landen meer moeten doen dan arme landen. Hoe die doelen precies bereikt moeten worden, is na de klimaatconferentie nog onduidelijk.
'''2015.''' <u>Klimaatakkoord van Parijs.</u> De Verenigde Naties houden een klimaattop in Parijs, welke een klimaatakkoord oplevert dat klimaatdoelen formuleert. Afgesproken wordt dat de opwarming van de aarde ruim onder de 2 graden moet blijven, liever nog in de buurt van de 1,5 graad. Ook is afgesproken dat rijke landen meer moeten doen dan arme landen. Hoe die doelen precies bereikt moeten worden, is na de klimaatconferentie nog onduidelijk.


'''2017.''' De wereldwijde CO2-uitstoot stijgt weer, na een paar jaar stabiel te zijn gebleven.
'''2017.''' De wereldwijde CO2-uitstoot stijgt weer, na een paar jaar stabiel te zijn gebleven.