Brontekst bekijken van Liefde

'''Liefde''', de wil en het doen van het goede voor de naaste, is de hoogste deugd. Zij behoort tot het wezen van God, "God is liefde" (1 Joh. 4:16). 

'''Woord'''. Het woord liefde wordt in ons Nederlandse taal gebezigd voor (1) de genegenheid tot iets of iemand, het welgevallen aan iets of iemand, de gehechtheid aan iets of iemand, (2) de welgezindheid tegenover iemand, (3) de belangstellende toewijding aan iets.

Ad 1. Iemand kan liefde tot zijn land hebben. Kinderlijke liefde toont zich in de gehechtheid aan de ouders. Iemand kan liefde tot zijn ouders hebben.

Ad 2. Welgezindheid is hier gunstig gezind zijn, het goede voorhebben met.

Ad 3. Iemand kan liefde tot de kunst hebben. Iemand kan zijn taak met liefde vervullen.

== Liefde en behagen ==
Liefde is niet ''hetzelfde'' als iemand behagen, iemand een fijn gevoel geven. <blockquote>''Ga 1:10  Want probeer ik nu mensen tevreden te stellen of God? Of tracht ik mensen te behagen? Als ik nog mensen behaagde, zou ik geen slaaf van Christus zijn.'' (Telos)</blockquote>Als wij mensen behagen, zij het 'ten goede'. <blockquote>''Ro 15:2  Laat ieder van ons de naaste behagen ten goede, tot opbouwing.'' (Telos)</blockquote>Het goeddoen aan de huwelijkspartner sluit behagen in. <blockquote>''1Co 7:32  En ik wil dat u zonder zorgen bent. De ongetrouwde wijdt zijn zorg aan de dingen van de Heer, hoe hij de Heer zal behagen;  1Co 7:33  maar de getrouwde wijdt zijn zorg aan de dingen van de wereld, hoe hij zijn vrouw zal behagen.'' (Telos)</blockquote>

== Hoofdzaak van de Wet en de Profeten ==
Op de vraag wat het grote gebod in de Wet is, antwoordde de Heer Jezus:<blockquote>''Mt 22:37 Hij nu zei tot hem: ‘U zult de Heer, uw God, liefhebben met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand’. Mt 22:38 Dit is het grote en eerste gebod. Mt 22:39 Het tweede nu, daaraan gelijk: ‘U zult uw naaste liefhebben als uzelf’. Mt 22:40 Aan deze twee geboden hangt de hele wet en de profeten. (TELOS)''</blockquote>De naastenliefde vervult de wet. <blockquote>''Ro 13:8 Weest niemand iets schuldig dan elkaar lief te hebben; want wie de ander liefheeft, heeft de wet vervuld.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Ga 5:13  Want u bent geroepen om vrij te zijn, broeders; gebruikt echter de vrijheid niet als een aanleiding voor het vlees, maar dient elkaar door de liefde.  Ga 5:14  Want de hele wet wordt in een woord vervuld, in dit: ‘U zult uw naaste liefhebben als uzelf’. (Telos)''</blockquote>Wie de ander liefheeft, vermoordt hem niet, bedriegt hem niet, berooft hem niet, verdrukt hem niet, belastert hem niet enz., maar zoekt diens belang. 

Liefde is de hoogste deugd, de hoofddeugd. De apostel Paulus stelt haar zelfs boven geloof en hoop. "De meeste ... is de liefde" (1 Cor. 13:13). 

== Eerste voorkomens in de Bijbel ==
[[Bestand:AbrahamIsaac.jpg|miniatuur|Abraham omhelst zijn zoon Izak nadat hij hem 'terugkrijgt' van God. Schilderij door Otto Adolph Stemler (1927).]]
De eerste keer dat in Bijbel geschreven wordt iemand liefhad, is niet bij Adam en Eva, niet bij Noach, die gered werd, maar bij Abraham, van wie God opmerkt dat hij zijn enige zoon liefheeft. 

<blockquote>[[Genesis 22]]'': <sup>2</sup>  En Hij zei: Neem nu uw zoon, uw enige, <u>dien u liefhebt,</u> Izak, en ga heen naar het land Moria, en offer hem aldaar tot een brandoffer, op een van de bergen, dien Ik u zeggen zal.'' (CP<ref name=":0">Hertaling of vertaling door Christipedia, uitgaande van de Statenvertaling. </ref>)</blockquote>

Abraham, die zijn geliefde zoon offerde, is een zinnebeeld van God de Vader die Zijn Zoon offerde om onze zonden weg te nemen. Het is alsof de Heilige Geest de liefde van God de Vader tot Zijn Zoon (en tot ons zondaars) zinnebeeldig voorop wilde stellen. 

De tweede maal vinden we liefhebben in de geschiedenis van [[Izak]] en [[Rebekka]]. Izak had zijn door [[Eliëzer]] verkregen vrouw lief.   <blockquote>[[Genesis 24]]: ''<sup>67</sup> En Izak bracht haar in de tent van zijn moeder Sara; en hij nam Rebekka, en zij werd hem ter vrouw, en <u>hij had haar lief.</u> Alzo werd Izak getroost na [de dood] van zijn moeder.'' (CP <ref name=":0" />)</blockquote>Izak is een [[type]] van onze Heer Jezus Christus, Eliëzer een type van de Heilige Geest, Rebekka een type van de gemeente.

== Griekse woorden ==
In de Griekse brontekst van het Nieuwe Testament wordt verschillende woorden voor liefde en liefhebben gebruikt. 

=== Agapaoo ===
Het werkwoord αγαπαω, agapaoo (klemtoon op onderstreepte lettergreep). Het Strongnummer is 25. Het woord komt 142x voor in het Nieuwe Testament. In de oude Griekse vertaling van het Oude Testament (de [[Septuaginta|Septuagint]]) wordt het agapao steeds gebruikt als vertaling van het Hebreeuwse ahav, liefhebben. Agapao wordt gebruikt voor het liefhebben van personen en ook van dingen. Van personen: welkom heten, koesteren, gesteld zijn op, houden van. Van dingen: aangenaam vinden, met of over iets tevreden zijn. 

'''Dingen'''<blockquote>''Lu 11:43 Wee u, farizeeen, want u hebt de eerste zetels in de synagogen en de begroetingen op de markten lief.''  ''(TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 3:19 En dit is het oordeel, dat het licht in de wereld gekomen is, en de mensen hebben de duisternis liever gehad dan het licht; want hun werken waren boos.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 12:43 want zij hadden de eer van de mensen meer lief dan de eer van God.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''2Ti 4:8 ... die de Heer, de rechtvaardige Rechter, mij in die dag zal geven; en niet alleen mij, maar ook allen die zijn verschijning hebben liefgehad.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''2Ti 4:10 want Demas heeft mij verlaten, daar hij de tegenwoordige eeuw heeft liefgekregen, en is naar Thessalonika gereisd, Crescens naar Galatie, Titus naar Dalmatie.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Heb 1:9 U hebt gerechtigheid liefgehad en wetteloosheid gehaat; daarom heeft God, uw God, u gezalfd met vreugdeolie boven uw metgezellen’.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''1Pe 3:10 ‘Want laat hij die het leven wil liefhebben en goede dagen zien, zijn tong van kwaad weerhouden en zijn lippen van het spreken van bedrog;  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''2Pe 2:15 Door de rechte weg te verlaten zijn zij afgedwaald en volgen de weg van Bileam, de zoon van Bosor, die het loon van de ongerechtigheid liefhad,  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''1Jo 2:15 Hebt de wereld niet lief, noch wat in de wereld is. Als iemand de wereld liefheeft, is de liefde van de Vader niet in hem.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Opb 12:11 En zijzelf hebben hem overwonnen door het bloed van het Lam en door het woord van hun getuigenis, en zij hebben hun leven niet liefgehad tot de dood toe.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Opb 20:9 En zij kwamen op over de breedte van de aarde en omsingelden de legerplaats van de heiligen en de geliefde stad; ....'' ''(TELOS)''</blockquote>'''Eerste keer.''' De eerste maal in het Nieuwe Testament komt agapao voor in: <blockquote>''Mt 5:43 U hebt gehoord dat gezegd is: U zult uw naaste liefhebben en uw vijand haten.   (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Mt 5:44 Maar Ik zeg u: hebt uw vijanden lief en bidt voor hen die u vervolgen,   (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Mt 5:45 opdat u zonen wordt van uw Vader die in de hemelen is; want Hij laat zijn zon opgaan over bozen en goeden en laat het regenen over rechtvaardigen en onrechtvaardigen.   (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Mt 5:46 Want als u hen liefhebt die u liefhebben, wat voor loon hebt u? Doen ook de tollenaars niet hetzelfde?''  (TELOS)</blockquote>'''God de Vader - de Zoon.''' <blockquote>''Joh 3:35 De Vader heeft de Zoon lief en heeft alles in zijn hand gegeven.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 10:17 Daarom heeft de Vader Mij lief, omdat Ik mijn leven afleg, opdat Ik het weer neem.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 15:9  Zoals de Vader Mij heeft liefgehad, heb ook Ik u liefgehad; blijft in mijn liefde.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 17:23 Ik in hen en U in Mij; opdat zij volmaakt zijn tot een, opdat de wereld erkent dat U Mij hebt gezonden en hen hebt liefgehad zoals U Mij hebt liefgehad.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 17:24 Vader, wat U Mij hebt gegeven Ik wil dat waar Ik ben, ook zij bij Mij zijn, opdat zij mijn heerlijkheid aanschouwen die U Mij hebt gegeven, omdat U Mij hebt liefgehad voor de grondlegging van de wereld.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 17:26 En Ik heb hun uw naam bekend gemaakt en zal die bekend maken, opdat de liefde waarmee U Mij hebt liefgehad, in hen is en Ik in hen.  (TELOS)''</blockquote>'''De Zoon - God de Vader.''' <blockquote>''Joh 14:31 maar opdat de wereld weet dat Ik de Vader liefheb, doe Ik ook zo als de Vader Mij heeft geboden. Staat op, laten wij hier vandaan gaan. (TELOS)''</blockquote>'''God - mens.''' God heeft de mensen lief. <blockquote>''Joh 3:16 Want zo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij zijn eniggeboren Zoon heeft gegeven, opdat ieder die in Hem gelooft, niet verloren gaat maar eeuwig leven heeft.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 14:21 Wie mijn geboden heeft en ze bewaart, die is het die Mij liefheeft; en wie Mij liefheeft, zal door mijn Vader worden geliefd; en Ik zal hem liefhebben en Mijzelf aan hem openbaren.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 14:23 Jezus antwoordde en zei tot hem: Als iemand Mij liefheeft, zal hij mijn woord bewaren, en mijn Vader zal hem liefhebben en Wij zullen tot hem komen en woning bij hem maken.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 17:23 Ik in hen en U in Mij; opdat zij volmaakt zijn tot een, opdat de wereld erkent dat U Mij hebt gezonden en hen hebt liefgehad zoals U Mij hebt liefgehad.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Ro 9:13 zoals geschreven staa ‘Jakob heb Ik liefgehad, maar Ezau heb ik gehaat’.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''2Co 9:7 ... want God heeft een blijmoedige gever lief.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Efe 2:4 Maar God, die rijk is aan barmhartigheid, heeft ons vanwege zijn grote liefde waarmee Hij ons heeft liefgehad,  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''2Th 2:16 ... en God onze Vader die ons heeft liefgehad en ons eeuwige vertroosting en goede hoop door genade heeft gegeven,  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Heb 12:6 want wie de Heer liefheeft, tuchtigt Hij en Hij geselt iedere zoon die Hij aanneemt’.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''1Jo 4:10 Hierin is de liefde, niet dat wij God hebben liefgehad, maar dat Hij ons heeft liefgehad en zijn Zoon heeft gezonden als zoenoffer voor onze zonden.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''1Jo 4:11 Geliefden, als God ons zo heeft liefgehad, behoren ook wij elkaar lief te hebben.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''1Jo 4:19 Wij hebben lief, omdat Hij ons eerst heeft liefgehad.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''1Jo 4:10 Hierin is de liefde, niet dat wij God hebben liefgehad, maar dat Hij ons heeft liefgehad en zijn Zoon heeft gezonden als zoenoffer voor onze zonden.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''1Jo 4:11 Geliefden, als God ons zo heeft liefgehad, behoren ook wij elkaar lief te hebben.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''1Jo 4:19 Wij hebben lief, omdat Hij ons eerst heeft liefgehad.'' ''(TELOS)''</blockquote>'''Mens - God.''' De liefde van de mens tot God wordt altijd uitgedrukt door agapao.<blockquote>''Mt 22:37 Hij nu zei tot hem: ‘U zult de Heer, uw God, liefhebben met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand’.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Mr 12:30 Het eerste is: ‘Hoor, Israel, de Heer, onze God, de Heer is een; en u zult de Heer, uw God, liefhebben met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand en met heel uw kracht’.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Mr 12:33 en Hem lief te hebben met heel het hart en met heel het inzicht en met heel de kracht en de naaste lief te hebben als zichzelf is meer dan alle brandoffers en slachtoffers.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Ro 8:28 Maar wij weten dat hun die God liefhebben, alle dingen meewerken ten goede, hun die naar zijn voornemen zijn geroepen.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''1Co 2:9 ... wat God bereid heeft voor hen die Hem liefhebben’.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''1Co 8:3 maar als iemand God liefheeft, dan is hij door Hem gekend) -  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Jak 1:12 Gelukkig de man die verzoeking verdraagt; want beproefd geworden zal hij de kroon van het leven ontvangen, die Hij beloofd heeft aan hen die Hem liefhebben.   (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Jak 2:5 Hoort, mijn geliefde broeders: heeft God niet de armen in de wereld uitverkoren om rijk te zijn in het geloof en erfgenamen van het koninkrijk, dat Hij beloofd heeft aan hen die Hem liefhebben?  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''1Pe 1:8 Hoewel u Hem niet gezien hebt, hebt u Hem lief; hoewel u Hem nu niet ziet, maar gelooft, verheugt u zich in Hem met een onuitsprekelijke en verheerlijkte vreugde,  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''1Jo 4:10 Hierin is de liefde, niet dat wij God hebben liefgehad, maar dat Hij ons heeft liefgehad en zijn Zoon heeft gezonden als zoenoffer voor onze zonden. (TELOS)''</blockquote>'''Jezus - mens.'''<blockquote>''Mr 10:21 Jezus nu keek hem aan en had hem lief, en Hij zei tot hem: Een ding ontbreekt u: ga heen, verkoop alles wat u hebt en geef het aan de armen, en u zult een schat hebben in de hemel, en kom, volg Mij.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 11:5 Jezus nu had Martha en haar zuster en Lazarus lief.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 13:1 Voor het feest van het pascha nu heeft Jezus, die wist dat zijn uur was gekomen dat Hij uit deze wereld zou overgaan naar de Vader en die de zijnen die in de wereld waren, had liefgehad, hen liefgehad tot het einde.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 13:23 Een van zijn discipelen, hij die Jezus liefhad, lag aan in de schoot van Jezus.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 13:34 Een nieuw gebod geef Ik u: dat u elkaar liefhebt; zoals Ik u heb liefgehad, dat ook u elkaar liefhebt.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 14:21 Wie mijn geboden heeft en ze bewaart, die is het die Mij liefheeft; en wie Mij liefheeft, zal door mijn Vader worden geliefd; en Ik zal hem liefhebben en Mijzelf aan hem openbaren.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 15:9  Zoals de Vader Mij heeft liefgehad, heb ook Ik u liefgehad; blijft in mijn liefde.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 15:12 Dit is mijn gebod, dat u elkaar liefhebt zoals Ik u heb liefgehad.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 19:26 Toen nu Jezus zijn moeder zag, en de discipel die Hij liefhad daarbij zag staan, zei Hij tot zijn moeder: Vrouw, zie, uw zoon.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 21:7 Die discipel dan die Jezus liefhad, zei tot Petrus: Het is de Heer!   (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Ro 8:37 Maar in dit alles zijn wij meer dan overwinnaars door Hem die ons heeft liefgehad.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Ga 2:20 ... leef ik door het geloof in de Zoon van God, die mij heeft liefgehad en Zichzelf voor mij heeft overgegeven.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Efe 5:2 en wandelt in liefde, zoals ook Christus ons heeft liefgehad en Zichzelf voor ons heeft overgegeven ....  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Opb 1:5 ... Hem die ons Uen ons van onze zonden heeft verlost door zijn bloed,  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Opb 3:9 ... zie, Ik zal maken dat zij komen en zich neerbuigen voor uw voeten en erkennen dat Ik u heb liefgehad. (TELOS)''</blockquote>'''Mens - Jezus.''' <blockquote>''Joh 8:42 Jezus zei tot hen: Als God uw Vader was, zou u Mij liefhebben, want Ik ben van God uitgegaan en gekomen. Want Ik ben ook niet van Mijzelf gekomen, maar Hij heeft Mij gezonden.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 14:15 Als u Mij liefhebt, bewaart mijn geboden.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 14:21 Wie mijn geboden heeft en ze bewaart, die is het die Mij liefheeft; en wie Mij liefheeft, zal door mijn Vader worden geliefd; en Ik zal hem liefhebben en Mijzelf aan hem openbaren.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 14:23 Jezus antwoordde en zei tot hem: Als iemand Mij liefheeft, zal hij mijn woord bewaren, en mijn Vader zal hem liefhebben en Wij zullen tot hem komen en woning bij hem maken.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 14:24 Wie Mij niet liefheeft, bewaart mijn woorden niet; en het woord dat u hoort, is niet van Mij, maar van de Vader die Mij heeft gezonden.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 14:28 U hebt gehoord dat Ik tot u heb gezegd: Ik ga heen en kom tot u. Als u Mij liefhad, zou u zich verblijden dat Ik naar de Vader heenga; want de Vader is groter dan Ik.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 21:15 Toen zij dan hadden ontbeten, zei Jezus tot Simon Petrus: Simon, zoon van Johannes, heb je Mij meer lief dan dezen? Hij zei tot Hem: Ja Heer, U weet dat ik van U houd. Hij zei tot hem: Weid mijn lammeren.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Efe 6:24 De genade zij met allen die onze Heer Jezus Christus in onvergankelijkheid liefhebben.  (TELOS)''</blockquote>'''Mensen onderling.''' De gelovigen hebben elkaar lief te hebben:<blockquote>''Mt 5:43 U hebt gehoord dat gezegd is: U zult uw naaste liefhebben en uw vijand haten.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Mt 5:44 Maar Ik zeg u: hebt uw vijanden lief en bidt voor hen die u vervolgen,  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Mt 5:46 Want als u hen liefhebt die u liefhebben, wat voor loon hebt u? Doen ook de tollenaars niet hetzelfde?  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Mt 6:24 Niemand kan twee heren dienen, want hij zal of de een haten en de ander liefhebben, of zich aan de een hechten en de ander verachten. U kunt niet God dienen en Mammon.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Mt 19:19 eer uw vader en uw moeder, en u zult uw naaste liefhebben als uzelf.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Mt 22:39 Het tweede nu, daaraan gelijk: ‘U zult uw naaste liefhebben als uzelf’.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Mr 12:31 Het tweede is dit: ‘U zult uw naaste liefhebben als uzelf’. Er is geen ander gebod groter dan deze twee.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Mr 12:33 en Hem lief te hebben met heel het hart en met heel het inzicht en met heel de kracht en de naaste lief te hebben als zichzelf is meer dan alle brandoffers en slachtoffers.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 13:34 Een nieuw gebod geef Ik u: dat u elkaar liefhebt; zoals Ik u heb liefgehad, dat ook u elkaar liefhebt.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 15:12 Dit is mijn gebod, dat u elkaar liefhebt zoals Ik u heb liefgehad.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 15:17 Dit gebied Ik u, dat u elkaar liefhebt.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Ro 13:8 Weest niemand iets schuldig dan elkaar lief te hebben; want wie de ander liefheeft, heeft de wet vervuld.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Ro 13:9 ... ‘U zult uw naaste liefhebben als uzelf’.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''1Th 4:9 Wat nu de broederliefde betreft, hierover hebt u niet nodig dat wij u schrijven; want zelf bent u door God onderwezen om elkaar lief te hebben;  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''1Pe 2:17 Eert allen, hebt de broederschap lief, vreest God, eert de koning.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''1Jo 2:10 Wie zijn broeder liefheeft, blijft in het licht en geen aanleiding tot vallen is in hem.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''1Jo 3:11 Want dit is de boodschap die u van het begin af hebt gehoord, dat wij elkaar zouden liefhebben;  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''1Jo 3:23  en dit is zijn gebod, dat wij geloven in de naam van zijn Zoon Jezus Christus, en elkaar liefhebben zoals Hij ons een gebod gegeven heeft.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''1Jo 4:7 Geliefden, laten wij elkaar liefhebben, want de liefde is uit God; en ieder die liefheeft, is uit God geboren en kent God.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''1Jo 4:8 Wie niet liefheeft, heeft God niet gekend, want God is liefde.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''1Jo 4:11 Geliefden, als God ons zo heeft liefgehad, behoren ook wij elkaar lief te hebben.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''1Jo 4:12 Niemand heeft ooit God aanschouwd. Als wij elkaar liefhebben, blijft God in ons en zijn liefde is in ons volmaakt.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''1Jo 4:19 Wij hebben lief, omdat Hij ons eerst heeft liefgehad.'' ''(TELOS)''</blockquote><blockquote>Mannen hebben hun eigen vrouwen lief te hebben. </blockquote><blockquote>''Efe 5:25 Mannen, hebt uw vrouwen lief, evenals ook Christus de gemeente heeft liefgehad en Zichzelf voor haar heeft overgegeven,'' </blockquote><blockquote> ''Efe 5:28 Zo behoren ook de mannen hun eigen vrouwen lief te hebben als hun eigen lichamen. Wie zijn eigen vrouw liefheeft, heeft zichzelf lief.''</blockquote><blockquote> ''Efe 5:33 In elk geval, ook u, laat ieder van u zijn eigen vrouw zo liefhebben als zichzelf; en de vrouw moet ontzag hebben voor haar man.''</blockquote><blockquote> ''Col 3:19 Mannen, hebt uw vrouwen lief en weest niet bitter tegen hen.'' (TELOS)</blockquote>

=== Phileo ===
'''Woord.''' Het werkwoord φιλεω, phileo (klemtoon op de onderstreepte lettergreep). Het Strongnummer is 5368. Het woord komt 25x voor in het Nieuwe Testament. Het werkwoord phileo is afgeleid van het bijvoeglijk naamwoord φιλος, philos, dat betekent : vriend, vriendelijk zijn voor iemand, hem het goede wensen, makker, collega, hij die vertrouwd met iemand omgaat, metgezel. Phileo betekent<ref>''Grieks-Nederlands Lexicon'', onderdeel van de Online Bible, een uitgave van Importantia.</ref>: 
# liefhebben, beminnen; goedkeuren; houden     van; bekrachtigen; vriendelijk behandelen, als vriend ontvangen
# tekenen van liefde tonen; kussen
# graag iets doen; plegen, gewoon zijn
'''Eerste keer.''' De eerste keer in het Nieuwe Testament komt phileo voor in:<blockquote>''Mt 6:5  En wanneer u bidt, zult u niet zijn zoals de huichelaars; want zij houden ervan in de synagogen en op de hoeken van de straten te staan bidden, om zich aan de mensen te vertonen. Voorwaar, Ik zeg u: zij hebben hun loon al.''  (TELOS)</blockquote>'''Dingen.''' Hieruit blijkt dat phileo evenals agapao zich op dingen, zaken kan richten:<blockquote>''Mt 23:6 en zij houden van de eerste plaats bij de maaltijden en de eerste zetels in de synagogen (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Lu 20:46 Past u op voor de schriftgeleerden, die gesteld zijn op het wandelen in lange kleren en houden van de begroetingen op de markten en de eerste zetels in de synagogen en de eerste plaatsen bij de maaltijden; (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 12:25 Wie zijn leven liefheeft, verliest het; en wie zijn leven haat in deze wereld, zal het bewaren tot het eeuwige leven. (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Opb 22:15 Buiten zijn de honden, de tovenaars, de hoereerders, de moordenaars, de afgodendienaars en ieder, die de leugen liefheeft en doet.'' ''(TELOS)''</blockquote>'''Vader - Zoon.''' De liefde van de Vader tot de Zoon wordt ook uitgedrukt door phileo.<blockquote>''Joh 5:20 Want de Vader heeft de Zoon lief en toont Hem alles wat Hijzelf doet; en Hij zal Hem grotere werken tonen dan deze, opdat u zich verwondert. (TELOS)''</blockquote>'''God - mens.''' De liefde van God tot de mens wordt uitgedrukt door phileo en agapao.<blockquote>''Joh 16:27 want de Vader Zelf heeft u lief, omdat u Mij hebt liefgehad en geloofd hebt dat Ik van God ben uitgegaan. (TELOS)''</blockquote>'''Mens - God.''' De liefde van de mens tot God wordt altijd uitgedrukt door agapao.

'''Jezus - gelovigen.''' De liefde van de Heiland tot gelovigen wordt uitgedrukt door phileo.<blockquote>''Joh 11:3 De zusters dan zonden tot Hem de boodschap: Heer, zie, hij die U liefhebt is ziek. (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 11:36 De Joden dan zeiden: Zie, hoe lief Hij hem had. (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 20:2 Zij liep dan snel en kwam bij Simon Petrus en bij de andere discipel die Jezus liefhad, en zei tot hen: Zij hebben de Heer weggenomen uit het graf, en wij weten niet waar zij Hem hebben gelegd. (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Opb 3:19 Allen die Ik liefheb, bestraf en tuchtig Ik; wees dan ijverig en bekeer u.'' ''(TELOS)''</blockquote>'''Gelovigen - Jezus.''' De liefde van de gelovige tot zijn Heiland wordt uitgedrukt door phileo en agapao. <blockquote>''Mt 10:37 Wie vader of moeder liefheeft boven Mij, is Mij niet waard; en wie zoon of dochter liefheeft boven Mij, is Mij niet waard;  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 16:27 want de Vader Zelf heeft u lief, omdat u Mij hebt liefgehad en geloofd hebt dat Ik van God ben uitgegaan.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 21:15 ... zei Jezus tot Simon Petrus: Simon, zoon van Johannes, heb je Mij meer lief [agapao] dan dezen? Hij zei tot Hem: Ja Heer, U weet dat ik van U houd [phileo]. Hij zei tot hem: Weid mijn lammeren. (TELOS)''</blockquote><blockquote>''1Co 16:22 Als iemand de Heer niet liefheeft, die zij vervloekt; Maranatha!  (TELOS)''</blockquote>'''Mensen onderling.''' De liefde van mensen tot elkaar wordt uigedrukt door phileo.<blockquote>''Mt 10:37 Wie vader of moeder liefheeft boven Mij, is Mij niet waard; en wie zoon of dochter liefheeft boven Mij, is Mij niet waard; (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 15:19 Als u van de wereld was, zou de wereld het hare liefhebben; maar omdat u niet van de wereld bent, maar Ik u uit de wereld heb uitverkoren, daarom haat de wereld u. (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Tit 3:15 Jou groeten allen die bij mij zijn. Groet hen die ons liefhebben in het geloof. De genade zij met jullie allen. (TELOS)''</blockquote>'''Kussen.''' Phileo kan ook betekenen: een teken van liefde tonen, kussen:<blockquote>''Mt 26:48 Nu had hij die Hem overleverde, hun een teken gegeven en gezegd: Die ik zal kussen, Die is het; grijpt Hem! (TELOS)''</blockquote>'''Agapao en phileo samen.'''  komen samen voor in de volgende twee verzen:<blockquote>''Joh 21:15 Toen zij dan hadden ontbeten, zei Jezus tot Simon Petrus: Simon, zoon van Johannes, heb je Mij meer lief [agapao] dan dezen? Hij zei tot Hem: Ja Heer, U weet dat ik van U houd [phileo]. Hij zei tot hem: Weid mijn lammeren.  (TELOS)''</blockquote><blockquote>''Joh 21:16 Hij zei opnieuw tot hem, voor de tweede keer: Simon, zoon van Johannes, heb je Mij lief [agapao]? Hij zei tot Hem: Ja Heer, U weet dat ik van U houd [phileo]. Hij zei tot hem: Hoed mijn schapen.'' (TELOS)</blockquote>De eerste en de tweede keer gebruikt de Heer Jezus een woord dat door 'agapao' wordt weergegeven. Petrus verklaart zijn liefde telkens door een woord dat door 'phileo' wordt weergegeven. De derde keer gebruikt de Heer een ander woord, dat wordt weergeven door 'phileo'. Het is alsof hij het woord van Petrus overneemt. <blockquote>''Joh 21:17 Hij zei tot hem voor de derde keer: Simon, zoon van Johannes, houd je van Mij [phileo]? Petrus werd bedroefd omdat Hij voor de derde keer tot hem zei: Houd je van Mij [phileo]? En hij zei tot Hem: Heer, U weet alles, U weet dat ik van U houd [phileo]. Jezus zei tot hem: Weid mijn schapen. (TELOS)''</blockquote>'Broederliefde' (philadelhpa) en agapao komen samen voor in: <blockquote>''1Th 4:9 Wat nu de broederliefde betreft, hierover hebt u niet nodig dat wij u schrijven; want zelf bent u door God onderwezen om elkaar lief te hebben; (TELOS)''</blockquote>

<blockquote> ''1Pe 1:22 Daar u uw zielen hebt gereinigd door de gehoorzaamheid aan de waarheid, tot ongeveinsde broederliefde, hebt elkaar vurig lief uit een rein hart,'' ''(TELOS)''</blockquote>

'''God''' heeft zijn kinderen lief: Hij heeft welgevallen aan hen, Hij heeft genegenheid tot hen, Hij is hen gunstig gezind, heeft het goede met hen voor en bevordert hun geluk. Hij is de bron van de liefde. Liefde is Zijn wezen: 'God is liefde'. 

'''Hoogste deugd.''' Paulus beschrijft de liefde in het bekende hoofdstuk 1 Cor. 13. De liefde is een onmisbare deugd en de hoogste deugd. <blockquote>''1Co 13:1  Als ik in de talen van de mensen en van de engelen spreek, maar ik heb geen liefde, dan ben ik klinkend koper of een schelle cimbaal geworden. 1Co 13:2 En als ik profetie heb, en ik weet alle verborgenheden en alle kennis, en als ik al het geloof heb, zodat ik bergen verzet, maar ik heb geen liefde, dan ben ik niets. 1Co 13:3 En als ik al mijn bezittingen uitdeel, en als ik mijn lichaam overgeef om mij te beroemen, maar ik heb geen liefde, dan baat het mij niets. 1Co 13:4  De liefde is lankmoedig, is goedertieren; de liefde is niet jaloers; de liefde praalt niet, is niet opgeblazen, 1Co 13:5 handelt niet onwelvoeglijk, zoekt niet haar eigen belang, wordt niet verbitterd, rekent het kwade niet toe, 1Co 13:6 verblijdt zich niet over de ongerechtigheid, maar verblijdt zich met de waarheid; 1Co 13:7 alles verdraagt zij, alles gelooft zij, alles hoopt zij, alles verduurt zij. 1Co 13:8 De liefde vergaat nooit; maar hetzij profetieen, zij zullen te niet gedaan worden; hetzij talen, zij zullen ophouden; hetzij kennis, zij zal te niet gedaan worden. 1Co 13:9 Want wij kennen ten dele en wij profeteren ten dele, 1Co 13:10 maar wanneer het volmaakte is gekomen, zal wat ten dele is, te niet gedaan worden. 1Co 13:11 Toen ik een kind was, sprak ik als een kind, dacht ik als een kind, overlegde ik als een kind; nu ik een man geworden ben, heb ik afgedaan met wat van het kind was. 1Co 13:12 Want wij kijken nu door een spiegel, wazig, maar dan van aangezicht tot aangezicht, nu ken ik ten dele, maar dan zal ik kennen zoals ik ook gekend ben. 1Co 13:13 En nu blijft geloof, hoop, liefde, deze drie; maar de meeste van deze is de liefde. 1Co 14:1  Jaagt naar de liefde en streeft naar de geestelijke uitingen, maar vooral, dat u mag profeteren.'' (TELOS)</blockquote>'''Gehoorzaamheid.''' De Heer Jezus beklemtoont dat de echte liefde tot Hem blijkt uit het bewaren van Zijn woorden en geboden.<blockquote>''Joh 14:21 Wie mijn geboden heeft en ze bewaart, die is het die Mij liefheeft; en wie Mij liefheeft, zal door mijn Vader worden geliefd; en Ik zal hem liefhebben en Mijzelf aan hem openbaren. (…) Joh 14:23 Jezus antwoordde en zei tot hem: Als iemand Mij liefheeft, zal hij mijn woord bewaren, en mijn Vader zal hem liefhebben en Wij zullen tot hem komen en woning bij hem maken. Joh 14:24 Wie Mij niet liefheeft, bewaart mijn woorden niet; en het woord dat u hoort, is niet van Mij, maar van de Vader die Mij heeft gezonden. (TELOS)''</blockquote>

== Liefde van Jezus Christus ==
Jezus had Martha, Maria en Lazarus lief. <blockquote>''Joh 11:3  De zusters dan zonden tot Hem de boodschap: Heer, zie, hij die U liefhebt is ziek. (...) Joh 11:5  Jezus nu had Martha en haar zuster en Lazarus lief.'' (Telos)</blockquote>Jezus had zijn discipel Johannes lief. <blockquote>''Joh 13:23  Een van zijn discipelen, hij die Jezus liefhad, lag aan in de schoot van Jezus.'' (Telos)</blockquote>
De Heer Jezus Christus is een bron van liefde. Dat heeft Paulus ervaren:<blockquote>''1Ti 1:12  Ik dank Christus Jezus, onze Heer, die mij kracht gegeven heeft, dat Hij mij trouw heeft geacht, daar Hij mij in de bediening gesteld heeft, 1Ti 1:13  mij die vroeger een lasteraar, een vervolger en een smader was; maar mij is barmhartigheid bewezen, omdat ik het onwetend heb gedaan, in ongeloof; 1Ti 1:14  en de genade van onze Heer is meer dan overvloedig geweest <u>met geloof en liefde, die in Christus Jezus is</u>.'' (Telos)</blockquote>In zijn liefde bestraft en tuchtigt Hij de zijnen, tot hun verbetering. <blockquote>''Opb 3:19  Allen die Ik liefheb, bestraf en tuchtig Ik; wees dan ijverig en bekeer u.'' (Telos)</blockquote>

== Eerste liefde ==
De Heer Jezus verwijt de gemeente te Efeze dat zij haar eerste liefde heeft verlaten.<blockquote>''Opb 2:1 Schrijf aan de engel van de gemeente in Efeze: Dit zegt Hij die de zeven sterren in zijn rechterhand houdt, die in het midden van de zeven gouden kandelaars wandelt: Opb 2:2 Ik weet uw werken en uw arbeid en uw volharding en dat u de bozen niet kunt verdragen; en u hebt op de proef gesteld hen die zeggen dat zij apostelen zijn en het niet zijn, en hebt hen leugenaars bevonden;'' ''Opb 2:3 en u hebt volharding en hebt verdragen terwille van mijn naam en u bent niet moe geworden.'' ''Opb 2:4 Maar Ik heb tegen u, dat u uw eerste liefde hebt verlaten.  Opb 2:5 Bedenk dan waarvan u afgevallen bent en bekeer u en doe de eerste werken. Maar zo niet, Ik kom tot u en zal uw kandelaar van zijn plaats wegnemen, als u zich niet bekeert.''  ''Opb 2:6 Maar dit hebt u, dat u de werken van de Nicolaieten haat, die ook Ik haat.''  ''Opb 2:7 Wie een oor heeft, laat hij horen wat de Geest tot de gemeenten zegt. Wie overwint, die zal Ik te eten geven van de boom van het leven die in het paradijs van God is.  (TELOS)''</blockquote>De eerste liefde is waarschijnlijk de aanvankelijke genegenheid tot, of de innige gemeenschap met, of de toewijding aan Hem, of een combinatie van deze dingen. Wie zijn eerste liefde verlaten heeft, is van een hoogte gevallen (vers 5). De eerste liefde kan hersteld of herwonnen worden door: 
# Horen naar de stem van God / Jezus / Heilige Geest (vers 7)
# Bedenken waarvan je afgevallen bent. Bedenken waartoe onbekeerlijkheid (“zo niet”, vers 5) leidt.
# Bekering en eerste werken doen
Een vraag die kan opkomen is: Is de eerste liefde eerst in de tijd of in rang? Is de eerste liefde de prille, frisse, sprankelijkende en ijverige liefde van het begin? Of is de eerste liefde de liefde tot Hem die onze liefde het eerst waard is; die de eerste plaats inneemt van personen en zaken die onze liefde waard zijn. Of is de eerste liefde beide?

Een tweede vraag die gesteld kan worden: De eerste liefde tot wie? Het kan de liefde tot God zijn of de liefde tot de naaste of tot beide God en mens. Een pasbekeerde heeft vaak liefde tot God en tot de medemens.

De eerste liefde tot de Heiland kan verder ook herwonnen worden door (1) van Hem te lezen in de Bijbel, in het bijzonder de evangelieën, (2) de gemeenschap (dus ook tijd) met Hem te zoeken in het gebed, (3) Jezus voor ogen te houden en (4) Hem meer in je leven, in je doen en laten, te betrekken; voor Hém iets te doen of na te laten.

=== Meer weten ===
Meer weten over de eerste liefde: 

Bill Bright, ''Eerste liefde''. Oorspronkelijke uitgave: First Love: Restoring Your Passion for God. NewLife Publications, 2002. Nederlandse vertaling: Oswin Ramaker. Als [http://www.groeimagazine.nl/wp-content/uploads/2012/11/eerste-liefde-compleet.pdf download] (pdf-document) beschikbaar op GroeiMagazine.nl

[https://www.youtube.com/watch?v=XPHBrY3Y0ys Je hebt Mij niet meer zo lief als eerst! | Henk Jan Leijendekker | 28 okt 2018]. Youtube.com: De Schaapskooi Ouderkerk, 4 nov. 2018. Duur: 38 min. 31 sec. Over de brief van de Heer Jezus aan de gelovigen te Efeze, bijzonder over de eerste liefde. 

== Dienen door de liefde ==
De hoofdzaak van het sociale leven van een christen is dienen door de liefde.<blockquote>''Ga 5:13  Want u bent geroepen om vrij te zijn, broeders; gebruikt echter de vrijheid niet als een aanleiding voor het vlees, maar dient elkaar door de liefde.  Ga 5:14  Want de hele wet wordt in een woord vervuld, in dit: ‘U zult uw naaste liefhebben als uzelf’. (Telos)''</blockquote>

== Muziekvideo's ==
{| class="wikitable" style="border:1;"  
| style="width:50%; padding: 15px;"|Russisch lied 'Oceaan van Gods liefde'
<poem>
''Het is een lied van mijn lof, 
''het zal zweven als een vogel in de lucht,
''Uw leven is als een rivier, 
''mijn hart vloeit over, 
''en Uw naam verheerlijk ik.

''Het is een lied van mijn lof, 
''het zal stromen als een beek,
''als een waterval in de lente.

''Uw leven is als een rivier, 
''mijn hart vloeit over,
''De geur van liefde adem ik in.

''Het is de oceaan van Gods liefde, 
''het heeft geen begin, eindigt nooit,
''Het is de oceaan van Gods liefde.
''Tedere, grenzeloze vaderliefde.

''Glorie Halleluja, glorie Halleluja
</poem>
| style="width:50%; padding: 15px;" |
<poem>

</poem>
<Youtube width="400" height="224">d1StI5sO7mM</youtube><BR>''Океан Божьей Любви ('Oceaan van Gods liefde').'' Door Simon Khorolskiy & Sisters (сёстры). Geüpload door Simon Khorolskiy op Youtube.com, 11 sept. 2017. Nederlandse ondertiteling is beschikbaar.
|}

{| class="wikitable" style="border:1;"  
| style="width:50%; padding: 15px;"|<poem>''Ubi Caritas (Ola Gjeilo)''

Ubi caritas et amor, Deus ibi est.
  ''Waar liefdadigheid en liefde zijn, daar is God.
Congregavit nos in unum Christi amor.
  ''De liefde van Christus heeft ons samengebracht.
Exsultemus, et in ipso iucundemur.
  ''Laten wij ons verheugen en blij zijn in Hem.
Timeamus, et amemus Deum vivum.
  ''Laten wij de levende God vrezen en beminnen.
Et ex corde diligamus nos sincero.
  ''En laten wij elkaar oprecht van harte liefhebben.
  
Ubi caritas et amor, Deus ibi est.
  ''Waar liefdadigheid en liefde zijn, daar is God.
Congregavit nos in unum Christi amor.
  ''De liefde van Christus heeft ons samengebracht.
Amen
</poem>
| style="width:50%; padding: 15px;" | 
<Youtube width="400" height="224">L0MD0U0GAeM</youtube><BR>''Gentlemen Singers | Ubi Caritas (Ola Gjeilo)''. Youtube.com: Gentlemen Singers Vocal Ensemble, 6 april 2023. Duur: 4 min. 9 sec. 
|}

== Voetnoten ==