Beproeven

Beproeven heeft meerdere betekenissen:

1. een of meer proeven nemen om te weten of iets aan de gestelde eisen voldoet. Zo kan men zaken beproeven als asfalt, gegoten ijzer, een kanon. Beproeven in deze zin kan een onderzoek vereisen.

1 Thessalonicenzen 5: ²⁰ Veracht de profetieen niet, ²¹ maar beproeft alles, behoudt het goede.

2. op de proef stellen. Zo kan men iemands trouw beproeven. God stelde Abraham op de proef, toen Hij hem opdroeg zijn zoon te offeren. De aartsvader werd zwaar beproefd, doch hij hield vast een Gods belofte van een rijk nageslacht en overwoog dat God bij machte was Izak uit de dood terug te brengen.

3. "Zijn krachten beproeven" is ondervinden hoever ze reiken. "Zijn geluk beproeven" betekent: een kans wagen.

4. 'Beproeven' kan ook deze betekenis hebben: aanwenden om enig doel te bereiken. Zo kan men verschillende middelen beproeven om een kankergezwel te bestrijden.

5. Verouderd is 'beproeven' in de betekenis van: 'trachten, proberen'. "Ik zal beproeven u alles duidelijk te maken".

'Dokimazo' (Grieks)

In de grondtekst van het Nieuwe Testament wordt het Griekse woord δοκιμαζω, dokimazo (klemtoon op - ma-), gebruikt. Het heeft twee betekenissen:

1. proeven, beproeven, onderzoeken (of iets echt is of niet), zoals metalen.

2. na onderzoek als echt erkennen, goedkeuren, waardig achten.

'Dokimazo' komt van het bijvoeglijk naamwoord δοκιμος, dokimos (klemtoon op do-), dat betekent 1. aanvaard, vooral gezegd van munten en geld; of 2. aannemelijk, aanvaardbaar, aangenaam.

In de Oudheid was er alleen geld van metaal. De munten waren vaak van goud of zilver en daardoor betrekkelijk zacht. Sommige mensen slepen ze af, 'snoeiden' ze, om waardevolle stukjes metaal te verzamelen, terwijl ze met de ietwat verkleinde munten bleven betalen. Dit 'snoeien' was verboden, want het leidde tot waardevermindering van geld en tot inflatie. Sommige geldwisselaars waren eerlijk en wilden alleen munten van het juiste gewicht aanpakken. Zulke mensen werden "dokimos", "beproefd", genoemd.

Beproeven wat Gods wil is

Vernieuwd denken stelt ons in staat Gods wil te onderscheiden.

Romeinen 12: ² En wordt niet gelijkvormig aan deze wereld, maar wordt veranderd door de vernieuwing van uw denken, opdat u beproeft wat de goede, welbehaaglijke en volmaakte wil van God is.

Beproefde mensen

Wie Christus dient in rechtvaardigheid, vrede en blijdschap is "bij de mensen beproefd" (Rom. 14:18).

Romeinen 14: ¹⁷ Want het koninkrijk van God is niet eten en drinken, maar rechtvaardigheid, vrede en blijdschap in de Heilige Geest. ¹⁸ Want wie Christus daarin dient, is voor God welbehaaglijk en bij de mensen beproefd.

Andere vertalingen dan 'beproefd': 'aangenaam' (Statenvertaling), 'in achting' (NBG51, HSV), 'geacht' (Leidse vertaling, Willibrord-vertaling), 'gerespecteerd' (NBV'04), 'gewaardeerd' (Naardense Bijbelvertaling). Wie Christus in de genoemde dingen dient, is een waar en achtbaar dienaar van Hem, ook in de ogen van mensen.

Bronnen

Van Dale's Groot woordenboek der Nederlandse taal (13e uitgave), digitale versie 1.0 Plus, jaar 2000.

Grieks-Nederlands Lexicon, onderdeel van de Online Bible, een uitgave van Importantia.