Brontekst bekijken van Boek van de Oprechte

Het '''Boek van de Oprechte''' of ''Boek des Oprechten'' of ''Boek van de Rechtvaardige'' is een in het Oude Testament genoemd boeken (Joz. 10:13; 2 Sam. 1:18) dat ons niet is overgeleverd. Het behoort tot de in de Bijbel genoemde maar verloren gegane boeken. 

De Hebreeuwse aanduiding in de Heilige Schrift is סֵפֶר הַיׇּשׇׁר, ''sēfer hayyāšār,'' "Boek van Jasjar" of "Boek van de Oprechte". De Engelse King James vertaling laat een deel van de titel onvertaald: "book of Jasher". 

Het boek wordt genoemd wordt in Jozua 10:13 en 2 Sam. 1:18<blockquote>Joz. 10:13 ''En de zon stond stil, en de maan bleef staan, totdat zich het volk aan zijn vijanden gewroken had. Is dit niet geschreven in het <u>boek des oprechten</u>? De zon nu stond stil in het midden des hemels, en haastte niet onder te gaan omtrent een volkomen dag. (SV)''</blockquote>In de Griekse [[LXX]] ontbreekt de zin "Is dit niet geschreven in het boek des oprechten?" 

Naar het boek wordt ook verwezen in 2 Sam. 1:18. Het Boek van de Oprechte verhaalt het wonder van de zonnestilstand en bevat het klaaglied van David over de dood van Saul en Jonathan.<blockquote>''2Sa 1:17 David nu klaagde deze klage over Saul en over Jonathan, zijn zoon; 2Sa 1:18 Als hij gezegd had, dat men den kinderen van Juda den boog zou leren; ziet, het is geschreven in het <u>boek des Oprechten</u>. 2Sa 1:19 O Sieraad van Israël, op uw hoogten is hij verslagen; hoe zijn de helden gevallen! 2Sa 1:20 Verkondigt het niet te Gath, boodschapt het niet op de straten van Askelon; opdat de dochters der Filistijnen zich niet verblijden, opdat de dochters der onbesnedenen niet opspringen van vreugde. 2Sa 1:21 Gij, bergen van Gilboa, noch dauw noch regen moet zijn op u, noch velden der hefofferen; want aldaar is der helden schild smadelijk weggeworpen, het schild van Saul, alsof hij niet gezalfd ware geweest met olie. 2Sa 1:22 Van het bloed der verslagenen, van het vette der helden, werd Jonathans boog niet achterwaarts gedreven; en Sauls zwaard keerde niet ledig weder. 2Sa 1:23 Saul en Jonathan, die beminden, en die liefelijken in hun leven, zijn ook in hun dood niet gescheiden; zij waren lichter dan arenden, zij waren sterker dan leeuwen. 2Sa 1:24 Gij, dochteren Israëls, weent over Saul; die u kleedde met scharlaken, met weelde; die u sieraad van goud deed dragen over uw kleding. 2Sa 1:25 Hoe zijn de helden gevallen in het midden van den strijd! Jonathan is verslagen op uw hoogten! 2Sa 1:26 Ik ben benauwd om uwentwil, mijn broeder Jonathan! Gij waart mij zeer liefelijk; uw liefde was mij wonderlijker dan liefde der vrouwen. 2Sa 1:27 Hoe zijn de helden gevallen, en de krijgswapenen verloren!''</blockquote>Op basis van deze Bijbelteksten denken sommigen dat het een dichtwerk betreft dat liederen van nationalistisch karakter bevatte. 

De verwijzing סֵפֶר, ''sēfer ='' "boek(rol)" geeft aan dat het een geschreven, niet mondeling overgeleverde, verzameling was. Vermoedelijk werden de eerste delen van het geschrift in het begin van Israëls geschiedenis geschreven en later, toen Israël een koninkrijk was geworden, opgenomen in de officiële archieven. 

== Gelijknamige boeken ==
De onderstaande boeken met een gelijkluidende titel mogen niet met het in de Bijbel genoemde ''Boek van de Oprechte'' verward worden:
* ''Sefer haYashar'' (''midrasj'') - een Hebreeuwse ''midrasj'', ook bekend als ''Het Boek van Jasher'', genoemd naar het verloren gegane ''Boek van de Oprechte'' uit de Bijbel. De eerste editie verscheen in 1552, welke verloren is gegaan, hetgeen wij weten van Yosèf ben Samuel die het in 1625 drukte en het aan Jacob de zoon van Atyah toeschreef. De rabbijnen, waaronder vooral Modena, verzetten zich er heftig tegen dat de drukker het boek identificeerde met het verloren gegane boek ''Boek van de Oprechte'' dat in de Bijbel wordt genoemd.
* A. A. Hill, ''Het boek des oprechten''. Uitgever: Servicepost. Een vertaling van de bovengenoemde Middeleeuwse midrasj. 
* ''Book of Jasher'' (Pseudo-Jasher) - een 18de eeuwse Engelse vervalsing van Jacob Ilive. De titelpagina van de eerste uitgave (november 1751) heeft: "''translated into English by Flaccus Albinus Alcuinus, of Britain, Abbot of Canterbury, who went on a pilgrimage into the Holy Land and Persia, where he discovered this volume in the city of Gazna''".

* ''Sefer haYashar'' (Amoraim), een verzameling van uitspraken van de wijzen uit de Amoraim periode in rabbi Zerahja' ''Sefer Hayashar''
* ''Sefer haYashar'' (Ibn Ezra), een commentaar op de Pentateuch van de 12de eeuwse Rabbi Abraham Ibn Ezra;
* ''Sefer haYashar'' een ethisch werk geschreven door Rabbi Shabbatai Carmuz Levita, waarschijnlijk in het begin van de 13de eeuw (Encyclopaedia Judaica, Vol. 14, p. 1099) en welke niet mag worden verward met bovengenoemde midrasj. Een exemplaar van dit werk is aanwezig in de bibliotheek van het Vaticaan.
* ''Sefer ha-Heqqesh ha-Yashar'' (Rabbi Levi ben Gershom; 1288–1344), een verhandeling over syllogismen (Charles H. Manekin).

== Bron ==
J.P. van de Giessen, ''[http://www.bijbelaantekeningen.nl/files/subject?2761 Boek van Jasher, Boek van de Oprechte]'', Bijbelaantekeningen.nl. Tekst van het artikel is onder toestemming van de auteur verwerkt op 2 jan. 2017.